ژینۆ

1. ئاماژە بە ژیان؛ 2. ئینسانی سەرزیندە و بزێو.

کارۆک

پۆ‌ڵا، ئاسنێکی سفت و قاییمە که به تینی 1400 پلە دەتوێتەوە و شمشێر و گورز و ئاسنەواڵەی دیکەی لێ درووست دەکەن.

جابان

1. ئەم وشەیە لە بنەڕەتدا (گاوان یا جاوان) بووە و لە زمانی کوردیدا واتای شوانی گا، یا گاگەلەوان دەدا و لە خوارووی کوردستانی باشووردا ژیاون، بەڵام شوێنەواریان نەماوە؛ 2. نێوی یەکێ لە سەردارانی سەردەمی ساسانی بووە لە سەردەمی یەزگرددا؛ 2. نێوی شارۆچکەیێکە لە ناوچەی کووت لە باشووری کوردستانی باشوور، کە کوردی فەیلی تێدا ژیاوە، بەڵام کوردەکەیان لێ دەرکردووە و کردوویانە بە عەرەبنشین. بڕوانه جاوان.

ئاڤامیه

نێوی شارۆچکه‌یه‌کی کوردنشین بوو له‌ لای عه‌ماره‌ی کوردنشینی کوردستانی باشوور که‌ کوردی فه‌یلی تێدا ده‌ژیا، به‌ڵام به‌ ده‌ستی حکوومه‌تی به‌عس، کورده‌که‌ی تووشی ده‌ربه‌ده‌ری و کوشتن و راوه‌دوونان هات و ئه‌وه‌شی که‌ ما له‌به‌ر ئه‌وه‌ی عه‌ربیان تێدا نیشته‌جێ کرد، له‌ناو عه‌ره‌بدا توانه‌وه‌. له‌ کوردستانی باشوور، حکوومه‌تی به‌عس، چه‌ندین شار و شارۆچکه ‌و گوندی کوردنشینی وکوو: مه‌جه‌ر، کرماشیه‌، به‌گشیان، په‌تیره‌، ده‌ێنۆک، مه‌ریس، رووسا، جاڕوه‌ند، عه‌وێنه‌، گه‌رمان، به‌وارین، کووت، عه‌ماره،‌ زه‌ڕباتییه‌ و هیدیکه‌ی‌، که‌ کوردی فه‌یلییان تێدا ده‌ژیا، له‌ کورد چۆڵ کرد و عه‌ره‌بیان هێنا جێگایان.

گوڵیار

گلیار، شکۆفەی هەنار، خونچەی دارهەنار.

تیکان

دڕک، چقڵ، دڕکی دار و گوڵ.

هەنارە

نێوی تیرەیێکی کوردە لە ناوچەی سۆمابرادۆست لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان .

بەراڤی

کۆڕ، کۆبوونەوە، جڤین.

هەڕەت

1. تاف، ئاز، تۆخ، وەکوو: (تافی لاوەتی) یان (تۆخی لاوەتی)؛ 2. جەنگە، کاتی زۆربوونی شتێک؛ 3. دەرفەت، کیس.

دێراو

گۆل، زه‌وینی چاڵکراو بۆ بێستان و ئاودێران.