تاشان

1. هەڕەشە و گوڕەشە؛ 2. خولقاندن و وەدیهێنان‌؛ 3. سزادان، جزیادان.

ئاته‌ر

ئاگر، ئاهێر، ئاور، ئایه‌ر، گڕ.

سەرمەزد

سەردەستەی یاریکەران.

ئارینۆ

نێوی کوردیی گوندێک بووە لە باکووری کوردستان کە دەوڵەتی فاشیستی تورک گۆڕیویە و نێوی تورکیی لە جێی داناوە.

بێڵا

ئەنوا، باراننەگر، هەیوان.

ئامێدی

ئامات، ئاماد، ئامێد، شارێکی خۆش و دڵگیره‌ له‌ سه‌ر لووتکه‌ی چیایه‌کی به‌رز، به‌رانبه‌ر به‌ سیلاڤ، یان سۆلاڤ له‌ کوردستانی باشوور. خه‌ڵکی ئه‌م شاره‌ زۆربه‌ی مه‌سیحی بوون و به‌ر له‌ هێرشی ئیسلام بۆ سه‌ر کوردستان چوونه‌ته‌ سه‌ر ئه‌و چیایه‌ و ئه‌و شاره‌یان له‌وێ ساز کردووه‌. بۆ چوونه‌ ناو ئه‌و شاره‌ ته‌نیا یه‌ک رێگا هه‌یه‌، ئه‌ویش له‌ چیایه‌کی به‌رانبه‌رییه‌وه‌ بۆی ده‌چێ، ده‌نا چووار ده‌وری تا ده‌گاته‌ ئه‌و رێیه‌ی که‌ ده‌چێته‌ سه‌رێ بۆ شاره‌که‌، لێژ و هه‌ڵدێر و قه‌دپاڵی هه‌زاربه‌هه‌زاره‌ و خواره‌وه‌شی چۆمی گه‌وره‌یه‌، به‌ڵام سه‌دام حسێن، بۆ به‌رژه‌وه‌ندی خۆی و ترس له‌ پێشمه‌رگه‌ رێگایه‌کی دیکه‌ی لێ کرده‌وه که‌ له‌ باری مێژوویییه‌وه‌ بایه‌خی هێنا خوارێ‌. بڕوانه‌ ئامێخ.

مانە

1. هەمبانە، هەوانە؛ 2. مانا، واتا؛ 3. بیانوو، پەڵپ، مان، گە‌؛ 4. تێخە، مۆره، نێوان‌؛ 5. نێوی گوندێک و ناوچەیەکە لە هەرێمی خوراسان، کە گوندی مانە لە نێوان ئەرمیان و سەمەلقان هەڵکەوتووە و کوردنشینە و کوردی تیرەی شادلوون و تورکمانیشی لێیە؛ 6. ناوچەی مانەش لە نێوان ڕۆژهەڵات و باکووری بجنوورددا هەڵکەوتووە کە زۆربەی زۆری کوردنشینن.

سەرکەش

1. سەرکێش، سەرەڕۆ؛ 2. یاخی و ملنەدەر؛ 3. زۆردار و بەکار؛ 4. ملنەدەر و گوێنەدەر؛ 5. کێوێکە لە ناچەی گێڵان غەرب لە کوردستان.

شەنگین

جووانشیرین، شۆخوشەنگ.

بۆکان

شارێکە لە کوردستانی ڕۆژهەڵات. بۆکان لە دوو وشەی (بەغ یان بوغ) و کۆی(ان) پێکهاتووە، بەغ و بوغ، بوگ یان بوک، واتە: خودا، بەخشندە، پێشەوا سەرۆک؛ لەسەردەمی زەڕدەشتییەکاندا دوو دەستە لە کار و باری بەڕێوەبردندا دەوریان هەبووە، (بوغەکان و موغەکان)، بوغەکان بەرپرسی کار و باری سەربازیی و موغەکان خەلیفەی کار و باری ئایینی بوونە؛ بەغ و بوغ، گۆڕانی بەسەردا هاتووە و بۆتە بۆگ و بۆک، کە لەگەڵ کۆی (ان) بووە بە بۆکان، واتە: جێگای خودا، پێشەوا، یان سەرداری جەنگیی زەڕدەشتییەکان؛ بۆکانیش شارێکی کۆنە و ماناییەکان لەوێدا ژیاونو، نموونەی دیکەشمان هەر لە دەوری شاری بۆکان و شوێنانی دیکەی کوردستاندا هەیە کە بەڵگە و گەواهن بۆ ئەم بانگاشەیەی ئێمە، وەکوو: گوندەکانی بۆگەبەسی، ئیسکی بەغدا، بێشاسپ، بێتووش، بێتبەگ، بەێتاس، بێژوێ و زۆری دیکە. بڕوانە بۆ بێتبەگ لە بەشی کوڕان.