پاوێرە

نێوی کوردیی گوندێک بووە لە باکووری کوردستان کە دەوڵەتی تورک گۆڕیویە و نێوی تورکیی لە جێی داناوە.

سینا

1. نێوی تیرەیەکی کوردە کە لکێکن لە هۆزی زازا و لە رۆژهەڵاتی خەرپووت لە باکووری کوردستان دەژین؛ 2. نێوی گوندێکە لە باشووری کوردستان .

مەگروون

نێوێکی کۆنی ئارامییە و لە پیرەمەگروون وەرگیراوە؛ روانگەئەکی دیکەش هەیە کە دەڵێ: مەگروون لە بنەڕەتدا (گروون) بووە کە زاراوە گۆڕیویەتی و واتای کەوڵکردن و پێستگرتنەوە دەدا.

ئاکران

1. ئاگران، ئاگردان، ئاورگە، شوێنی ئاورپەرستان؛ 2. نێوی گوندێکە لە ناوچەی قارس لە باکووری کوردستان.

فرۆ

خواردنێکی توندە لە شێوەی پەنێر، لە ژەکی مانگا یان مەڕ و بزنی تازەزاو درووست دەکرێ.

تاوک

جۆرێک داری قایم و بتەوە کە گۆپاڵ و گۆچانی لێ دروست دەکەن.

بسکۆلە

گیایەکە لە ئەگریجە دەکا.

فەرمین

فەرموون، گوتن، وتن.

چارۆکە

چاره‌که‌، کۆڵوانه‌، ئه‌و قوماشه‌ی که‌ ژنان به‌سه‌ر چانی داده‌ده‌ن.

گوڵان

1. دووەم مانگی بەهار؛ 2. کۆی گوڵ؛ 3. ناوچەیەکی کوردنشینە لە ئیسراییل کە بە (بەرزییەکانی گوڵان بەنێوبانگە)؛ 4. چەم و باخێکی خۆشە لەلای هەڵەبجە؛ 5. گوندێکە کەوتۆتە دۆڵێک لە نزیک شاری ڕانیە کە هەر ئەو دۆڵە بە دۆڵی گوڵان بەنێوبانگە و داگری چەند گوندە بەم نێوگەلەی خوارەوە: دارەبەن، بەردانگا، ناوەزینان، شەگەڵە، مێدەرە، بۆتێ، وەرتێ.