سەریاس

ناوچەیەکە لەلای پاوە کە ماوەیەک کردبوویانە ئوردووگا بۆ کوردەئاوارەکانی ڕۆژهەڵاتی کوردستان.

سلیوان

سلیڤان، نێوی تیرەیەکی کوردە؛ شێخ موحەممەدی مەردۆخ لە مێژووی کورد و کوردستاندا دەڵێ: لەوە دەچێ کە لکێک بن لە هۆزی زازا لە دەوروبەری مووش و سەرا وماردین، لە باکووری کوردستان.

ماندانا

ماندان، نێوی ژنی کەمبووجیەی پاشای فارس و دایکی کوورشی پاشای هەخامەنشی بووه کە کچی ئەژدەهاکشای ماد بووە‌. بڕوانە ماندان لە بەشی کچان.

کەوژ

ئارەزوو، ئاوات.

ناران

نێوی گوندێکە لە کوردستانی بندەستی تورکیە.

ئەرژنگ

ئەرژن، ئەرژان، جۆرێک داری کێوییە کە بەرێک دەدا لە شێوەی بەهیڤ (بادام) و لە دار ئەرخەوان دەچێ. بڕوانە بۆ ئەرجان.

چاپان

1. کۆی شەقڵی خەرمان، چەند شەقڵ پێکەوە؛ 2. دوو گوندن لە دۆژ گوندەکانی (پاسارنیان و ئینچک و سونەتە) لە ناوچەی بانە، لە رۆژهەڵاتی کوردستان. چووار رێی چاپان بەنێوبانگە.

خەپە

1. گۆشتن، خڕوپڕ؛ 2. شانه‌ی قاڵیکردن؛ 3. دارێکی به‌ ددانه‌یه‌ کوڵه‌شی پێ کۆ ده‌که‌نه‌وه‌.

ڕێشەنگ

ناوێکی درووستکراوە، کە واتای رێگای راسا و پڕباخ و باخات دەدا.

ئەرژەنگ

ئەردەنگ، ئەرجەنگ، نێوی کۆپەڕەکەی مانیی پەیامبەری کوردە کە هەموو جۆرە نەخش و نیگارێکی تێدا هەبووە و بەو بۆنەوە بانگەشەی پەیامبەریی کردووە، هەرشتێکیش کە خاوەنی نەخش و نیگاری جووان بووبێ بەم کۆپەڕەیان وێنواندووە؛ دەڵێن مانیی لەم کۆپەڕەدا بۆ نیشاندانی بیروباوەڕی خۆی لەمەڕ رەوتی خولقاندن و گەردوون، وێنە و نیگارگەلێکی کێشاوە کە تێگەییشتنی ئەو بۆ لایەنگرەکانی هاسان بێ. ئەرژەنگ لە (شانامەی فردۆسی)دا نێوی دێوێک لە سەردارانی دێوی سپی و نێوی پاڵەوانێکی توورانیی بووە.