سیابەند

نێوی قارەمانی چیرۆکی (سیابەند و خەجێ)یە کە داستانێکی کۆنی ئەویندارانەیە. مێژووی ژیانی خەج و سیامەند روون نییە بەڵام، بەیتی ئەم دوو گراوییە وێنایەکی راستەقینەیە لە بەسەرهاتی دڵتەزێنی ئەو دوو گراوییە. خەج و سیامەند، خەڵکی (کێلەسیپان) ی ناوچەی مهابادن کە ئێستاش گڵکۆی هەر دووکیان هەر لەوێیە.

ڕاوێن

لەسەر شتێک بڕیاردان، لەسەر شتێک ساقبوونەوە.

زەڕوەشان

زێڕەوشان، ئەو زێڕ و پووڵ و پارەیەی کە بە سەری زاوا و بووکیدا رۆ دەکەن.

ڕۆنی

ڕووناکی

دەشە

دیمه‌نجوان، به‌دیمه‌ن.

تیشکە

تیرێژ، رووناکایی خۆر، بریقەدانەوە.

وێشا

بە هەورامی واتە: خۆی، خۆیان.

پرپریک

1. پەپوولە، پرپلیک، پەڵانتیک؛ 2. پەڵپینە.

کاردوو

1. تۆمی گیایەکە لە گەنم دەکا و رەنگی رەشە؛ 2. گیایەکی گەڵا پانە لە ناو سماقا زەردی دەکەن و دەیکەن بە چێشت.

پەریناز

برێتی لە جوانچاکی ناسک و شیرین.