ئاکان

نێوی کوردیی گوندێک بووە لە کوردستانی باکوور‌ کە دەوڵەتی فاشیستی تورک گۆڕیویە و نێوی تورکیی لە جێی داناوە.

شەوچەرە

شەوچەلە، خواردنێ که لە شەودا دەخورێ.

بزێو

1. بزۆز، سەرزیندە، زیت و وریا؛ 2. پاشگری بزوێنەر.

دڵبرین

کەسی دڵ بریندار، دڵی پڕ ژان، دڵشکاو

ئینا

بە زاراوەی کرمانجی واتە: هێنان، هاوردن.

ئاوتین

1. ئابتین، خاراو، لەکڵ دەرهاتوو؛ 2. نێوی باوکی فەریدوونی دامەزرێنەری پاشایەتی خالدی (کاردۆخی)یەکان بووە.

دیلمان

گوندێک و ناوچەیەکی چڕی سەر بە (هەولێر)ە لە لای حاجی ئۆمەران لە باشووری کوردستان. بۆ ئاگاداریی، وشەی (دیلمان) ی کوردیی وشەی (دەیلەمان) ی فارسی لەیەک جیاوازن.

نشوان

نێوی گوندێکە لە ناوچەی حەکاریی لە کوردستان شمالی.

داما

1. چوونه‌ ناو هزر و بیر؛ 2. مات بوو؛ 3. یارییه‌کی وه‌کوو شه‌تره‌نجه‌.

نەبەز

پاڵەوان، شکستنەدراو، نەشکاو، بەهێز و توانا.