ئەسرۆ

سرۆ، وشەیەکی کۆنی کوردی کەڵوڕییە واتە: قۆچ، شاخی حەیوان، شەقۆن؛ لە موکریانیش بەکار دێ.

تیگریس

1. تیگر لە ریشەی وشەی تیر یان تیژ وەرگیراوە کە ئەوێسایی یەکەشی دەبێتە: تیرا بە واتای توند و بەلەز؛ 2. تیگر نێوی کۆنی چۆمی (دیجلە) یە. بڕوانە دیجلە.

ئازێ

وشه‌ی خۆشه‌ویستی و کورتکراوه‌ی (ئازیز)ه‌.

ژیلەکۆ

نێوی چیایەکە لە ناوچەی حەکاری لە باکووری کوردستان.

زرکان

ناوچەیەکە لە هەرێمی شێروان لە باشووری کوردستان.

ئاردەو

ئەردەوان، نێوێکی کۆنی ئاوێستایییە. بڕوانە بۆ ئار.

بادام

چوالە، چەقالە، بەهیڤ، بایەم، باوی.

فانۆس

تالم، چەروەن، جۆرێک چرای ئیگلیسیی.

ئارتمیس

1. خوداژنی راو؛ 2. خواژنی مانگ؛ 3. نێوی کچی سه‌رداری گۆتی ئۆتانووس بووه‌ که‌ به‌ خودای جوانی نێوی ده‌رکردووه‌ و ژنی خه‌شایارشای پاشای ماد بووه‌. بڕوانه‌ (ئار) له‌ به‌شی کوڕان.

بەنستان

گوندێکە سەر بە ناوچەی بادینان لە کوردستانی باشوور کە هۆزی رێکانی لێدەژین.