ڤینا

1. ئەمە؛ 2. داخوازیی.

ئامێ

1. دایک؛ 2. سووکه‌ڵه‌ نێوی ئامێنه‌.

زرینگە

دەنگی وێککەوتنی کانزا، زرینگەی خڕخاڵ.

ژالیان

ناوێکی ژنانەیە و نازانم لە چییەوە هاتووە.

مەزدەک

1. کولانکە، کڵاوڕۆژنە، رۆچنە؛ 2. ئاگر و رووناکیی؛ (مەزدەک) کوڕی (بامداز) و خەڵکی (مازرایا)** ی قەراخ رۆباری دیجلە و بە رەتەوە کورد بووە! (مەزدەک) لە سەردەمی قوباد پاشای ساسانیدا ئایینێکی داهێنا کە بنەمای ئەو ئایینە لە سەر بەرابەریی و هاوبەشیی بوو و بڕوایان بە رووناکیی بوو، ئەو ئایینە لایەنگری زۆری پەیدا کرد و قوباد پاشاشی رەگەڵ خۆ خست، بەڵام دواتر پیاوەگەورەکانی ئێران، لە سەردەمی دەسە‌ڵاتداریی نەوشیروندا، هێرشیان بردە سەر مەزدەک و خۆی و چەندین هەزار لە لایەنگرەکانی کوژران؛ لە کۆپەڕی کورد و کوردستانی شێخ موحەممەد مەردۆخی کوردستانیدا هاتووە کە: کاتی خۆی، ئەو قوباد شایە لە دیاربەکرەوە هاتۆتە سنەی سەردەمی ‌قەڵای پڵنگان و هەندێ لە عەشیرەتەکەی لەوێ ماونەتەوە، بۆیە ئێستا نیوە زاراوەی ئەردەڵاننی، یان نیوە زاروەی کوردەکانی سنە، بێژە بێژه و نزیک بە زاراوەی کوردەکانی دیاربەکرە و وشەی کرمانجی زۆری تێدایە.

جوودی

زنجیرەیەک چیایەکە لە پشت شاری سلۆپی لە باشووری کوردستانەوە بەرەو خوار داکشاوە و لە باکوورەوە بەرانبەری شاری زاخۆ دەبێتەوە لە کوردستانی باشوور؛ جوودی لە بنەمادا (گۆتی) تیرەی کۆنی کورد بووە کە عەرەب کردوویەتی بە جوودی و هەر ئەو کێوەیە کە پاپۆڕەکەی (نۆح) بە سەریەوە مەنەری گرتووە و وەستاوە و لە تەوراتدا نێوی هاتووە.

سالمە

گیایەکی سەلکداری بەهارییە لە مێرگدا دەڕوێ، سەلکەکەی وەک پەنجەی مناڵی ساوا وایە و وشک ئەکرێتەوە و بە هاڕدراوی دەکرێ بە هەوێنی دۆڵمە و زۆر بەنرخە و بەکاری زۆر شت دێ.

مانداک

نێوی یەکێ لە پاشاکانی ماد بووە کە یۆنانییەکان پێیدەڵێن: مانداکس.

وەرشین

نێوی چەمێکی بچووکە لە ناوچەی بینگۆڵ، لە باکووری کوردستان.

شەنگۆ

جووانچاک.