ناسکە

1. ناسک و زراڤ، ناسک و تەنک؛ 2. ناوبەندی گۆرانییەکی کوردییە.

ژاژڵە

1. ژاژەڵان، ژاژۆک، چیتەڵان، قامیشەڵان؛ 2. نێوی گوندێکە لەپشتی ماوەت بەرانبەر بە چیای ئالان کە رۆباری چۆمان بە نێوان ئەم گوندە و چیای ئالاندا تێدەپەڕێ و بە بەر چیای ئاسۆسدا دەڕوا و دەڕژێتە لەمپەری دووکان لە باشووری کوردستان .

ئاناهیتا

1. ناهید، خاوێن، پاک؛ 2. شوێنێکی کەونارایه ‏لەپاڵ که‌نگاوەر؛ 3. فریشتەی پارێزەری ئاو. ئاناهیتا: له‌ (یه‌شته‌کان)دا به‌شی 1، لاپه‌ڕه‌ی 167 نووسراوه: ناهید، ژنێکی جه‌وان، به‌ژن جووان و باڵابه‌رز و که‌ڵه‌گه‌ت و چه‌له‌نگ، ڕه‌گه‌ز ئازاده‌ و ده‌روونپاک، باسکه‌ سپییه‌کانی به‌ قه‌را شانی ئه‌سپ ده‌بێ، مه‌مکی قوته‌ و پشتێنێکی ته‌نگی له‌ نێوقه‌د به‌ستووه‌ و له‌سه‌ر فایتوونی خۆی ڕێشمه‌ی چوار ئه‌سپی یه‌کڕه‌نگ و هاوبه‌ژنی به‌ ده‌سته‌وه‌یه‌ و لێده‌خوڕێ. ئه‌سپه‌کانی فایتوونه‌که‌ی بریتین له‌: با و باران و هه‌ور و خوناوکه‌. ناهید به‌ گه‌وهه‌ر ڕازاوه‌ و تاجێکی زێڕنی به‌ شکڵی چه‌رخێک له‌سه‌ره‌ که‌ سه‌د گه‌وهه‌ری ترووسکاوه‌ی به‌ سه‌ره‌وه‌یه‌. له‌ لێواره‌کانی ڕیشووی چیندار هه‌ڵواسراوه‌، تۆقێکی زێڕینی له‌ ملدایه‌ و گواره‌ی چووارسووچی ده‌ گوێدا. پاتاوه‌ دره‌وشاوه‌کانی به‌ به‌ندی زێڕین قایم کردووه‌. باڵاپۆشێکی له‌ که‌وڵی سی به‌بر که‌ وه‌ک زێڕ و زیو ده‌ترووسکێنه‌وه‌ به‌خۆیدا داوه‌، جلی زێڕینی پڕچینی له‌به‌ر کردووه‌، له‌ ته‌وقی ئاسمان دامه‌زراوه‌.

ناودێر

نێونراو، بەنێوبانگ، نێودیارکراو بۆ دەنگدان و هەڵبژاردن.

خەشیل

1. گیای خوشیلک؛ 2. خزگه‌ی ماسی له‌ناو ئاودا؛ 3. رنووی هه‌ره‌سهێناو.

کەڤۆک

1. کەڤووک، کاڤووک، کاڤۆک، کەڤۆک، کابووک، کۆتر؛ 2. بە زاراوەی زازاکی دەبێتە بۆران؛ 3. سەربەندی گۆرانییەکی کۆنی کوردییه کە حەسەن جزیری خوێندوویەتی‌.

وەسان

1. ئاوەها؛ 2. لەکارکەوتن؛ 3. مانووبوون؛ 4. پاشگری نێوی گوندی (شێخ وەسان)ە لە ناوچەی بالیسان لە کوردستان.

سێنارە

گوندێکە لە لای دۆڵەبەکر و شێراوا نزیک پردێ (ئاڵتوون کوپری) لە ناوچەی کەرکووک لە باشووری کوردستان .

گەشان

1. گەشبوونەوەی ئاگر؛ 2. ڕوولەهەڵدان و هەڵچوون.

کەژدیا

خاکی نێوان ناوچۆمان، خاکی نێوان ناورۆباران، کەژدیا یان کەشدیا شوێنێکی کوردنشین بووە و کوردی کەڵوڕی تێدا ژیاوە، کەژدیا واتە: خاکی نێوان دوو چۆم، یان نێوان دوو ڕۆبار یان دوو چەم، کەژدیا بەو خاکەی گوتراوە کە لە زنجیرەچیای (حەمرین)ەوە، واتە سنووری نێوان کورد و عەرەب دەس پێدەکا، هەتا دەگاتە شط العرب (یەکاوی عارەبان) و کەنداوی فارس، هەروەها شارۆچکەی (هیت) و دەوروبەری ڕۆژاوای ڕۆباری فورات تا دەگاتە چیاکانی پشتکۆی لوڕستان هەتا خووزستان!