پڵنگ

1. گیانلەبەرێکی دڕندەیە؛ 2. تێکەڵوپێکەڵ و ئاڵۆز.

یەزدا

خودا، خودێ، یەزدان، پەوەردگار؛ هەر دوو نێوی یەزدا و یەزدۆ لە نێوی یەزدان وەرگیراون.

زۆراو

نێوی کوڕی رۆسەمی قارەمانی داستانی کوردیی (رۆسەم و زۆراو)ە. دوکتۆر عیمادەلدینی دەوڵەتشاهی کە خەڵکی کرماشان و پیاوێکی زانا بوو سەلماندوویەتی که رۆسەم و زۆراو کورد بوونە و چیرۆکەکەشیان چیرۆکێکی کۆنی کوردییە. بڕوانە بۆ زۆر.

ڕەوان

1. هەر شتێک کە لە رەوت و رۆدا بێ، وەکوو: ئاوی رەوان، ئەسپی رەوان؛ 2. خوێندنەوەی بێ گرێ و گۆڵ؛ 3. ناردن و کل کردن.

شەپۆل

پێل، شەپێل، مۆنجی زەریا.

جەوێ

ئه‌م نێوه‌ له‌ حه‌یرانێکی کوردیدا که‌ (مشکۆ)ی گۆرانیبێژ گوتوویه‌تی هاتووه‌.

بەستام

1. نێوی ژنبرای هورموزی چوارەمی ساسانی و خاڵی خەسرەو پەرویزی ساسانی؛ 2. گوندێکە لە سەر رێگای جادەی سەقز بۆ بانە و مەریوان.

شەوار

تەنگی نوێژی شەوان.

بەرجەوەن

بەرجەوەن واتە: بەرچاوان، ئەو شتەی کە چاو لەم گۆشەوە بۆ ئەو گۆشە دەیبینێ و دوو واتای هەیە: 1. پانۆراما؛ 2. چاوەدیار، چاوەناز، دیمەن..

حەملان

کاتی خۆی لە سلێمانی لە ماڵێکدا دوو حەمە یان موحەممەدی لێ بووە، کە بۆ ئەوەی تێکەڵ نەبێ، بە یەکێکیان گوتووە: حەمە و ئەوی دیکەشیان: حەملان.