باڵووڵ

بە پێی نووسراوە دەسنووسەکانی سەرەنجام کە هی سەردەمی (سەدەی نۆهەمی کۆچیی مانگیی)یە و کۆپەڕی ئایینیی یارسانەکانە، هاتووە کە: باڵووڵ کورد بووە و هیچ خزمایەتییەکی لەگەڵ هاروونەلڕەشیددا کە حەمدوڵڵا مستەوفی باسی دەکا نییە و یەکەمین کەسە کە ئایینی یارسانی لە هەوراماندا رەواج داوە و لە ساڵی 806 ی زایینیدا لە کانی سپی، نزیک چیای تەنگە گوڵ، کە دەکەوێتە نێوان مەنەلی و کرماشان، کۆچی دوایی کردووە. باڵووڵ لە سەردەمی هاروونەلڕەشیددا ژیاوە و یەکەمجار ئەو جەم و جەمخانەی داناوە و نێویشی لە بنەڕەتدا (عەمرۆ کوڕی وەهەب) بووە و دوایی بە باڵووڵی زانا نێوی دەرکردووە.

خرپن

پڕگۆشت و خڕیله‌.

هاڵا

1. دۆست و هاواڵ؛ 2. پەنا، پەنابردن؛ 3. هەواڵ، ئاگا؛ 4. داد و فریاد.

مەزەدار

1. خوێنشیرین، جوان و زەریف؛ 2. سەربەندی گۆرانییەکی فۆلکلۆری کوردییە.

ئامێدی

ئامات، ئاماد، ئامێد، شارێکی خۆش و دڵگیره‌ له‌ سه‌ر لووتکه‌ی چیایه‌کی به‌رز، به‌رانبه‌ر به‌ سیلاڤ، یان سۆلاڤ له‌ کوردستانی باشوور. خه‌ڵکی ئه‌م شاره‌ زۆربه‌ی مه‌سیحی بوون و به‌ر له‌ هێرشی ئیسلام بۆ سه‌ر کوردستان چوونه‌ته‌ سه‌ر ئه‌و چیایه‌ و ئه‌و شاره‌یان له‌وێ ساز کردووه‌. بۆ چوونه‌ ناو ئه‌و شاره‌ ته‌نیا یه‌ک رێگا هه‌یه‌، ئه‌ویش له‌ چیایه‌کی به‌رانبه‌رییه‌وه‌ بۆی ده‌چێ، ده‌نا چووار ده‌وری تا ده‌گاته‌ ئه‌و رێیه‌ی که‌ ده‌چێته‌ سه‌رێ بۆ شاره‌که‌، لێژ و هه‌ڵدێر و قه‌دپاڵی هه‌زاربه‌هه‌زاره‌ و خواره‌وه‌شی چۆمی گه‌وره‌یه‌، به‌ڵام سه‌دام حسێن، بۆ به‌رژه‌وه‌ندی خۆی و ترس له‌ پێشمه‌رگه‌ رێگایه‌کی دیکه‌ی لێ کرده‌وه که‌ له‌ باری مێژوویییه‌وه‌ بایه‌خی هێنا خوارێ‌. بڕوانه‌ ئامێخ.

سابات

کەپری گەورە، ئەو خانووەی لە کوێستان بە شووڵ و چرۆ درووست دەکرێ.

گۆڤەند

لە زاراوەی کرمانجیدا واتە: شایی و هەڵپەڕکێ، بەزم و دیلان، داوەت و چۆپیکێشان.

پاتەک

نێوی باوکی نیگارکێشی بە رەتەوە کورد، (مانیی) بووە.

کۆشین

کۆشان، تێکۆشان، تەقەلادان.

ژیوەر

ژیاری، ژیانی شارستانییانە.