بارست

لە کوردیدا بۆ دوو واتا بەکار دێ، 1. دێرانە، وەکوو: (دێرانەی ئەو گاڵۆنە ئەوەندەیه)؛ 2. بارست، ئەستووری و بڵندیی شتێک، قلەت و قەڵافەتی شتێک، وەکوو: (بارستی ئەو کومێدە بەرز و پانە).

ئاد

وشه‌ی ئاد به‌ ته‌نیا، چه‌ند واتای هه‌یه‌: 1. دوورگه‌، وشکانی له‌ناو ئاودا، 2. هێز، بڕست، زۆر، توانا، 3. خودای هێز و ده‌سه‌ڵات. 4. له‌ کۆندا نێوی خودای با بووه.‌ ئه‌م نێوه‌ بۆته‌ پێشبه‌ندی زۆر وشه‌ی دیکه‌ له‌ زمانی کوردیی کۆندا. زۆر جاریش وشه‌ی (د) ئه‌گۆڕدرێ بۆ وشه‌ی (ز).

ڕەوشەن

1. رۆشن، رووناک؛ 2. دیار، لەبەرچاو .

تۆڵاش

تۆڵاشەدار، پارچە و کەرت و کوتی دارێک کە بە ترێشتە دادەتراشێ.

بادینان

1. بەهدینان؛ 2. بە بەشی سەرەوەی باشووری کوردستان دەگوترێ کە داگری شارەکانی (زاخۆ، شەنگار، دهۆک، ئامێدی، ئاکرێ، بارزان) و چەندین گوند و شارۆچکەی دیکەیە. 3. (بەهدینان) پێوەندیی بە پرسگرێکی زەڕدەشتەوە هەیە و لە دوو وشەی (بەهـ و دین) پێکهاتووە کە (بەهـ) وشەیێکی کۆنی ئەوێستایی پالەوییە و واتای باش دەدا و (دین)یش هەر وشەیەکی کۆنی ئەوێستایی یە کە واتای ویژدان دەدا و بە کۆی (ان) واتای بادینان دەبێتە: 1. ویژدانی باش، 2. ئاکاری چاک، 3. شوێنی پاک و پیرۆز. ‌

ڕووشەنگ

رووشۆخ، دیمەنجووان.

شاشان

شاشیکان، ژنی سەروێن بەسەر، ژنی سەرولا پێچ؛ ژنانی کورد بەتایبەت هی ناوچەی کەڵوڕ، ئێستاش هەر سەروێن دەبەستن؛ نێوی ئەو ژنانەی بووە کە لەسەردەمی ساسانییەکاندا سەروێنیان بەستووە و لە دەستەی هەڵپەڕکێدا بەشدار بوونە، ئەمڕۆش وەکوو پاشناو لە کوردستاندا ماوەتەوە.

ئازنگ

خانوویەک کە بەسەر تەختە بەردی پانەوە دروست کرابێ.

جابان

1. ئەم وشەیە لە بنەڕەتدا (گاوان یا جاوان) بووە و لە زمانی کوردیدا واتای شوانی گا، یا گاگەلەوان دەدا و لە خوارووی کوردستانی باشووردا ژیاون، بەڵام شوێنەواریان نەماوە؛ 2. نێوی یەکێ لە سەردارانی سەردەمی ساسانی بووە لە سەردەمی یەزگرددا؛ 2. نێوی شارۆچکەیێکە لە ناوچەی کووت لە باشووری کوردستانی باشوور، کە کوردی فەیلی تێدا ژیاوە، بەڵام کوردەکەیان لێ دەرکردووە و کردوویانە بە عەرەبنشین. بڕوانه جاوان.

زەنگیلان

نێوی ناوچەیێکە لە کۆماری ئازەربایجان.