بۆکان

شارێکە لە کوردستانی ڕۆژهەڵات. بۆکان لە دوو وشەی (بەغ یان بوغ) و کۆی(ان) پێکهاتووە، بەغ و بوغ، بوگ یان بوک، واتە: خودا، بەخشندە، پێشەوا سەرۆک؛ لەسەردەمی زەڕدەشتییەکاندا دوو دەستە لە کار و باری بەڕێوەبردندا دەوریان هەبووە، (بوغەکان و موغەکان)، بوغەکان بەرپرسی کار و باری سەربازیی و موغەکان خەلیفەی کار و باری ئایینی بوونە؛ بەغ و بوغ، گۆڕانی بەسەردا هاتووە و بۆتە بۆگ و بۆک، کە لەگەڵ کۆی (ان) بووە بە بۆکان، واتە: جێگای خودا، پێشەوا، یان سەرداری جەنگیی زەڕدەشتییەکان؛ بۆکانیش شارێکی کۆنە و ماناییەکان لەوێدا ژیاونو، نموونەی دیکەشمان هەر لە دەوری شاری بۆکان و شوێنانی دیکەی کوردستاندا هەیە کە بەڵگە و گەواهن بۆ ئەم بانگاشەیەی ئێمە، وەکوو: گوندەکانی بۆگەبەسی، ئیسکی بەغدا، بێشاسپ، بێتووش، بێتبەگ، بەێتاس، بێژوێ و زۆری دیکە. بڕوانە بۆ بێتبەگ لە بەشی کوڕان.

لییان

1. لاکان؛ 2. ڕاژان؛ 3. هێلان، هێلانە.

بازێ

نێوی نەواڵێکە لە بادینان، لە کوردستانی باشوور.

مەستانە

ژنی چاومەست و جوان و دڵگیر.

سەرتاج

گۆپکەی بان کڵاوی تاج.

ئاشەوان

ئاشگێڕ، ئاسیاوان.

پەیاک

داشی شەترەنج، پیادەی شەترەنج.

ئادێمه

نێوی کێوێکه‌ له‌ ناوچه‌ی کوردنشینی ئه‌رمه‌نستان.

گریڤان

1. گردی پاسەوانان؛ 2. گوندێکە لە ناوچەی دهۆک لە بادینانی کوردستان؛ 3. واتای (ژێرکراسی)ش دەدا.

پلان

1. گەڵاڵە و کەین و بەین بۆ کارێک؛ 2. نێوان، ئاشنایەتی؛ 3. نەخشە و پیلان.