شلێر

گیایەکە زیاتر لە کوێستانان شین دەبێ و دووجار سێ جار بە بەژن و تەپڵی سەریدا هەڵدەچێ و گوڵەکەی سووری ئاڵ یان زەردی پیاڵەئاسای سەرەونخوونە کە وەکوو زەنگۆڵە پێدا شۆڕ دەبێتەوە؛ هەم دەشتە هەم ناوچەیەکە لە باشووری کوردستان، کە بە شاری (بانە) وە نزیکە.

سۆرک

چیایەکە بەرانبەر بە چیای سەفین لەلای شەقڵاوە.

باوێزە

باوەرێن، ئەو میوەیەی کە با لە داری بەر دەداتەوە.

ڕەوکەوان

1. لەوەڕێنەری ئەسپ؛ 2. بەخێوکەری ئەسپ؛ 2. نێوی یەکێ لە قارەمانانی بەیتی (سەیدەوان).

ئاواز

1. گۆرانی؛ 2. ده‌نگی خۆش و دڵنشین.

بەرکان

نێوی هۆزێکی کوردە لە کوردستان.

هۆما

1. هوما، هومای، بە زاراوەی زازاکی واتە: یەزدان، خودا، خودێ، پەروەردگار؛ 2. دڵبەستن بە ئەنجامدانی کاری چاک یان خراپ؛ 3. گۆرانیگوتن بۆ منداڵ بە مەبەستی کردنەخەو؛ 4. مەلێکە کە لە میتۆلۆژی ئێراندا وا باوە کە: سێوەری بکەوێتە سەر سەری هەرکەسێک دبێتە پاشا و خاوەن تاج و تەخت؛ 5. گوندێکی کوردنشینە لە ناوچەی برووجرد.

سەردەم

کات، وەخت.

ڕۆژین

وەکوو رۆژ، وێنەی رۆژ.

گوڵزێڕ

گوڵی دەسکرد لە ئاوی زێڕ، گوڵی دروستکراو لە ئاوی زێڕ.