خەندە

پێکه‌نین، کرانه‌وه‌ی هه‌ر دوو لێو له‌ شادی و خۆشحالی.

ژینەر

کەسێ کە شتێک سەرلەنوێ بژیێنێتەوە یا زیندوو بکاتەوە.

باڵینە

رفێدە، ماگەی نانپێوەدان بە تەنوورەوە.

پەسیرە

بەرسیلە، هاڵە.

هاوژین

1. دووکەس کە پێکەوە بژین و گوزەران بکەن؛ 2. خافڵاندن و خاپاندن: ئەو مناڵە بهاوژینە.

سەکر

1. داخستن، پێوەدانی دەرگا و پەنجەرە؛ (دەرگاکە سەکر کە)؛ 2. پاشماوەی (سەکا)کانن و (سەکا) یەکێک لە تیرە گەورەکانی رەگەزی ئارین کە لە ریزی ماد و پارتدا نێو دەبرێن؛ سەکاکان لە کۆندا لە سیستان و ئەفغانستان و مازندەراندا بڵاو بوونەتەوە. لە دوای ئەوەی کە تیرەی مانایی زیاتر لە چووار ساڵان حوکوومەتیان کرد، شکست دەخۆن و ماوەیەک حکوومەت دەکەوێتە دەست سەکاکان. سەکاکان لە بەرانبەر شاری زێوە یان زێویە کە لە کوردستاندایە و یەکێک لە گەورەشارەکانی مانایی یەکان بووە، شاری سەقز ساز دەکەن. وشەی سەقز یان سەکز لە وشەی سەکا وەرگیراوە. پاشان وردەوردە سەکاکان بوونەتە کورد و نێویان لە مێژوودا بە سەکر بڵاو بۆتەوە. هەندێ کەسیش پێیان وایە کە (شکاک)ەکان پاشماوەی (سەکا)کانن کە لە ورمێ و دەور و بەریدا دەژین و خاکی کوردستانە.

کەتوان

چاوەدێر، چاوێر.

سۆسان

گوندێکی بچووکە لە ناوچەی قوروە.

مەردان

1. کۆی مەرد؛ 2. مرۆیانی ئازا و دڵاوا؛ 3. چەکوش؛ 4. پێمەڕەکاریی، کێڵانی زەوی بە پێمەڕە.

ئاکان

نێوی کوردیی گوندێک بووە لە کوردستانی باکوور‌ کە دەوڵەتی فاشیستی تورک گۆڕیویە و نێوی تورکیی لە جێی داناوە.