سەرچڵ

قەلەپۆپە، چڵەپۆپە، نووک و سەری گوڵ و گیای تازەدەرهاتوو.

ڕێسا

رێوشوێنی راهاتن، عورف و عادەت.

ئارخەیان

1.دڵنیا، خاترجەم؛ 2. بێخەم، بێترس و دوودڵی .

حاجیلە

گوڵێکی سپی ناوزه‌رده‌، گیایه‌که‌ له‌ناو ده‌خڵ ده‌ڕوێ.

کاوانی

نێوی هۆزێکە لە کوردستانی باشوور.

نارەوەن

ناروەن، دارێکە لە ڕەتەوەی گەزنە (گەسگەسک)، لقوپۆپ جووان و قەدڕەش، کە زۆر بتەوە و گەڵاکانیشی دگانەدارە و پڕن، بەر لەوەی گەڵاکانی بپشکوێ، گوڵ دەردەکا، بەڵام بەر نادا.

قەشان

1. باڵدارێکە لەدەم ئاوان دەژی؛ 2. گوندێکە لە باشووری کوردستان.

شاتی

شەختە، شاختە، شاختی، شاتی، سەهۆڵ، هەوای سارد، رۆژی سارد و سەهۆڵبەندان. بڕوانە بۆ شەختە.

جابان

1. ئەم وشەیە لە بنەڕەتدا (گاوان یا جاوان) بووە و لە زمانی کوردیدا واتای شوانی گا، یا گاگەلەوان دەدا و لە خوارووی کوردستانی باشووردا ژیاون، بەڵام شوێنەواریان نەماوە؛ 2. نێوی یەکێ لە سەردارانی سەردەمی ساسانی بووە لە سەردەمی یەزگرددا؛ 2. نێوی شارۆچکەیێکە لە ناوچەی کووت لە باشووری کوردستانی باشوور، کە کوردی فەیلی تێدا ژیاوە، بەڵام کوردەکەیان لێ دەرکردووە و کردوویانە بە عەرەبنشین. بڕوانه جاوان.

هەرووت

پاژێکن لە هۆزی سوورچی لە ناوچەی هەولێر، کە یەکجار کەللەڕەق و تۆسنن.