دەشنێ

1. شنه‌ی با و شنه‌ی دار و شنه‌ و جموو جوڵی منداڵی ساوا، وه‌کوو ئه‌و داره‌ ده‌شنێته‌وه‌، یان ئه‌و منداڵه‌ ده‌شنێ؛ 2. ئاره‌زوو ده‌کا.

پەترۆ

قرتماخە، تێ، تۆژگ، توێژی تەنکی سەربرین، برینێک تازە توێژی بەستبێ، برینی پەترۆبەستە.

هاوڕێ

1. هاواڵ، هەڤاڵ، دۆست؛ 2. هاوبیروباوەڕ.

بێشاسپ

گوندێکە لە مەڵبەندی (گەورکایەتی) لە ناوچەی سەردەشت. هەندێ نێو لە کوردەواریدا هەن، بۆ نموونە: (بێشاسپ، بەێتاس، بێوتوون، بێژوێ، بێتووش، بێخمە، بێگۆڤە، بێتواتە، بێخاڵ، بێواس، بێلوو، بێڵەوار، بینگۆل، بێواس، بێساران) و هیدیکە که زۆر کۆنن و دەگەڕێنەوە بۆ هەزاران ساڵ لەمەوبەر و ریشەیان لە گاتاکانی زەڕدشدا هەیە، چونکە یەکەم وشەی هەموویان واتای بەغ دەدا کە دواتر بووە بە (بەت و بێ) وەکوو بێشاسپ.

بەسان

نێوی کوردیی گوندێک بووە لە باکووری کوردستان کە دەوڵەتی تورک گۆڕیویە و نێوی تورکیی لە جێی داناوە.

سەراس

1. ناوازە؛ 2. تایبەتی.

هەراش

1. هەڵچوون و لەگەشە؛ 2. گیا، یان منداڵی ساق و لەگەشە؛ 3. ئەو گەڵا و چڵووکەی کە بەسەر دارەڕای دادەدەن، ئاڵاش؛ 4. ڕێزاڵ، لەبەریەک هەڵوەشاو.

شەورەنگ

بەردێکی ڕەشی بەنرخە.

ژیلەوار

گوندێکی کوردنشینە لە ناوچەی هایمان لە لای ئانکارا کە کوردی هەڵداژراوی سەردەمی عوسمانین.

زەنتا

سەیرانگایەکی خۆشە لە کوردستانی ئێراق.