سۆشین

سیاوەشوون، سەوشوون، گیایەکی قەفئەستووری بەرزە، کە بنی وەک چەوەندەر وایە، وشکی دەکەن و دەیکوتن، ئاردەپەڵووی پێدەڵێن و لە گۆگەم بەرزترە. سۆشین بۆ خۆی چیرۆکێکی هەیە: دەڵێن پاش ئەوەی کە باوەژنی سیاوەش بوختانی بۆ کرد، کە گوایە حەزی لێکردووە و چۆتە سەری، باوکی سیاوەشیش دەڵێ: بۆ رووسووریی سیاوەش، دەبێ سیاوەش لەناو ئاگرێکی زۆر گەورەوە بپەڕێتەوە، ئەگەر سووتا گوناحبەکۆڵە و تاوانبارە و دەمرێ، ئەگەریش بێتاوان بێ دەرباز دەبێ! سیاوەش لەئاگر دەدا و بەساقی دەپەڕێتەوە و رزگاری دەبێ، بەڵام لە جێی ئاگرەکەدا گوڵێکی ئاماڵ سوور و شین، سەوز دەبێ کە نێوی (سۆشین)ی بەسەردا دەبڕن!

ساردۆریس

نێوی یەکەم پاشای (ئۆرارتۆ) بووە کە تیرەیەکن لە تیرە کۆنەکانی کورد کە هاوسەردەمی ئاشوورییەکان بوونە و بە سەرخاکی لۆلۆدا حوکومیان کردووە.

کەنیلە

چکۆڵەکچ. بڕوانە (کەنی) لە بەشی کچان؛ سەربەندی گۆرانییەکی هەورامییە.

دیمەن

چاوه‌دیار، به‌رجه‌وه‌ن.

بەنگین

1. بەنگینە؛ 2. پیاوی باوەڕپێکراوی ئاغا؛ 3. خۆشەویست و جێگای بڕوای ئاغای گوند لە کوردەواری کۆندا؛ بۆ نموونە لە کوردەواریدا کۆندا، کاتێک ئاغا و بەگەکانی کوردستان نۆکەریان راگرتووە، هەر نۆکەرێک بە پێی چاکە و زەحمەتی خۆی بەرانبەر بە ئاغا، نازنێوی وەرگرتووە و بووە بە جێگای باوەڕی ئاغا. نازنێوەکانیش، لە خوارەوە بۆ سەرێ، بریتی بووە لە: چاپەز، نۆکەر، مەیتەر، میراخوڕ، بابنۆکەر! بابنۆکەر، دوایین پلەی خزمەتکارییە لە لای ئاغا کە ئیتر پاش ئەوە هەر کام لەو بابنۆکەرانە جێگای بڕوای ئاغا بن، بە (بەنگین) بانگ دەکرێن؛ 4. زیرەک و لەجێگا چەقیو لە کاتی تەنگانەدا؛ 5. وەکوو گەڵای دار؛ وەکوو نیشانە؛ 6. نێوی کوڕی وەزیری برایم پاشای (یەمەن) ە لە بەیتی (مەم و زین) دا. بەنگین لەگەڵ (کاکەمەم) پێکەوە گەورە دەبن و دوایی بەنگین دەبێ بە نۆکەری بەوەفا و هەتاهەتایی کاکەمەم لە چیرۆکەکەدا.

مانیان

1. بێهاوتا و نادر؛ 2. نێوی کۆنی میتانییەکانە کە پێیان دەگوترێ: مانایی (میتانی)؛ 3. مانیان نێوی گوندێکە لەلای فیرووزاوای شیراز لە ناوچەی کووهەک کە بە ڕەگەز کوردن؛ 4. تیرەیەک بوونە لە کورد کە ئێستا هیچ شوێنەوارێکیان لێ لەپاش بەجێ نەماوە، مەگەر ڕۆژێک دۆزراوەکانی وڵاتی ماد چۆنییەتی ژیانیان بێنێتە دەست؛ 5. وشەی (مانیان)، لە وشەی (مانی) وەرگیراوە، بەواتای بەسراوە بە مانی، لە تیرەی مانی؛

سەگرمە

سەرەتای بەرەی شەڕ، ئەو شوێنەی کە سەنگەر دەگیردرێ؛ 2. نێوی شاخێکە لە ناوچەی کۆیە لە کوردستانی باشوور؛ 3. چیایی سەخت و چڕوپڕ.

ناسکە

1. ناسک و زراڤ، ناسک و تەنک؛ 2. ناوبەندی گۆرانییەکی کوردییە.

فەرما

گوتی، فەرمووی.

ئاشۆت

بەفری لەسەریەک کۆوەبووی داوێنی چیا، رمەبەفری لاپاڵان.