باڵووڵ

بە پێی نووسراوە دەسنووسەکانی سەرەنجام کە هی سەردەمی (سەدەی نۆهەمی کۆچیی مانگیی)یە و کۆپەڕی ئایینیی یارسانەکانە، هاتووە کە: باڵووڵ کورد بووە و هیچ خزمایەتییەکی لەگەڵ هاروونەلڕەشیددا کە حەمدوڵڵا مستەوفی باسی دەکا نییە و یەکەمین کەسە کە ئایینی یارسانی لە هەوراماندا رەواج داوە و لە ساڵی 806 ی زایینیدا لە کانی سپی، نزیک چیای تەنگە گوڵ، کە دەکەوێتە نێوان مەنەلی و کرماشان، کۆچی دوایی کردووە. باڵووڵ لە سەردەمی هاروونەلڕەشیددا ژیاوە و یەکەمجار ئەو جەم و جەمخانەی داناوە و نێویشی لە بنەڕەتدا (عەمرۆ کوڕی وەهەب) بووە و دوایی بە باڵووڵی زانا نێوی دەرکردووە.

شۆڕەسوار

سووارکاری باڵابەرز و سووارچاک.

سارا

سەحرا، بیاوان؛ نێوێکی ژنانەیە. بڕوانه بۆ زارا.

پلیسە

پلیزرگ، کارتەپەلە، پەڕەسێلکە.

ڕوباب

رەباب، جۆرێک ئامێری مۆسیقایە لە شێوەی تار، کە کاسەکەی بچووکترە، روباب دوو تەلی هەیە و بە کەوانە یان ئارشە دەهەڤۆترێ و یەکێ لە کۆنەسازەکانی ئێرانی سەردەمی ساسانییەکانە.

بازنە

1. خڕخاڵ، خرتەک، جەغز؛ 2. گەوی ئاسن کە وەک بازن لە شکستەی دەئاڵێنن.

ڕێژە

لێرەدا بە واتای سان و خۆنیشاندانی سپا و لەشکر دێ.

بۆران

1. دابارینی بەفر و هەڵکردنی با پێکەوە، تۆف، کڕێوە و بادەوە؛ 2. بارانی بەخوڕ.

کرمانج

کرماج، کوردماج، کوردمانج، 1. نێوی کۆنی کورد؛ 2. بەشێکی هەرەزۆر لە کورد لە باکووری کوردستان؛ 3. لە هەرێمی موکوریان بە لادێیی یان گوندیی دەڵێن: کرمانج.

ئاسکه‌ڵه

مه‌به‌ست له‌ ئاسکی بچووک و خنچیلانه‌یه.‌ بڕوانه‌ ئاسکۆڵ.