نازێ
1. بەناز، کورتکراوەی نێوی نازەنین یان نازدار؛ 2. سەربەندی گۆرانییەکی کوردییە.
تاتریک
سواپ، تابەرە، بەردی تەنک و بچووک کە منداڵ لەسەر رۆبار کایەی پێدەکەن.
سەبان
دەشتێکی پڕپیت و بەرەکەتە لە شارەزووری بەری هەڵەبجە لە کوردستان.
ڕازیانە
1. گیایەکە بۆ دەرمان؛ لە کوردەواریدا دەڵێن: رازیانە بۆ دڵێشە باشە. دڵێشە مەبەست لە ئاشک، گەدە (میعدە) یە. دەستەواژەیەک هەیە دەڵێ: (پڕ ماڵیان بوو لە رازیانە کەچی خوەی بە دڵێشە مرد)؛ 2. سەربەندی گۆرانییەکی کوردییە.
ڤەبوور
پاشەکەوت، پاشەنیا، پاشەناز.
نازەنین
1. نازدار، بەناز؛ 2. نێوی گوندێکە لە باشووری کوردستان.
گوڵچن
1. گوڵچین، هەڵبژاردە، تەڵچن؛ 2. شکڵی گوڵدروو؛ 3. ناوازە، تایبەتی.
زۆر
زۆرۆ، ئیبنو خەلەکان کە کورد بووە و لە بنەڕەتا خەڵکی هەولێر بووە، دەڵێ: زۆر نێوی کوڕی ئەژدەهاک بووە و بنەڕەتی (شارەزوور) لە کوردستان ئەو دایناوە؛ حەمدوڵڵا مستەوفیش دەڵێ: نێوی شارەوزوور لەبەر ئەوە بووە کە دەسەڵاتدارانی ئەوێ زۆردار و شەڕکەر بوونە. لە ڕۆژئاوای کوردستان کە قەراخ سنووری خاکی عەرەب و کورد دەگرێتەوە، شارێک هەیە کە نێوی (دێرەزوور)ه لە کۆندا سریانی و کوردی لێ ژیاوە، بەڵام دواتر لەلایەن حکوومەتی (بعث)ی سووریەوە، عەرەبیان تێدا بیشتەجێ کردووە. لەوە دەچێ کە ئەو شارەش هەر (زۆر) ئاوەدانی کردبێتەوە، چونکە ئەو سریانی و ئاسوورییگەلەی کە لە کوردستان ژیاون و کلیسایان هەبووە، کوردەکان بە کلیساکانی ئاسوورییەکانیان گوتووە: دێر! کە وشەیەکیب ئاوێستایی مادییە و لە کوردیی و فارسیشدا وشەیێکە هاوبەش. ئەگەر نێوی کوڕی ئەژدەهاکیش زۆر یا زوور بووبێ، (دێرە زوور) واتە: کلیسای زوور. وەک چۆن دەگوترێ شارەزوور، واتە شارێک کە زۆر یا زوور ئاوەدانی کردبێتەوە.
بژوێن
زەمەند، زەوی پڕگیا و لەوەڕ.
ئاروەن
کرداری باش، هەڵسوکەوتی چاک. بڕوانە وشەی ئار.