جاوان

1. ئەم وشەیە لە کۆندا (گاوان) بووە بە واتای گادار و ئاژەڵدار، بەڵام زاراوەی عەرەبی کردوویەتی بە جاوان و پاشانیش فارس به جابان؛ 2. گاوان هۆزێکی گەورەی کورد بوونە کە ئێستا شوێنەواریان بەم نێوە نەماوە، وەلێ دوور نییە ئەم هۆزە هەر هۆزی (جاف) بووبێ کە عەرەب ئاوەها گۆڕیبێتی و کردبێتی بە جاوان. بڕوانە گاوان. لە سەردەمی هێرشی عەرەب بۆ کوردستان، شاری تکریت، شاری سەلاحەدینی ئەیۆبی، لە ئێراق لە لایەن هۆزی (گاوان)ەوە پارێزراوە و زۆر جار لە ساڵەکانی 607 بۆ 616 ی زایین، شەڕی خوێناویی لە نێوان عەرەبە بیاوانگێڵەکان و هۆزی گاواندا رووی داوە کە دواتر بە زاڵبوونی ئیسلام لەوێ، ئەو هۆزەیان تەفروتوونا کرد و زۆربەی زۆریان هەڵداشتن بۆ خوراسان.

شاکەژ

کێوی گەورە و مەزن.

ڕۆژان

کۆی وشەی رۆژ، رۆژگەل، رۆژانە، بەرانبەری شەوان.

ئادێمه

نێوی کێوێکه‌ له‌ ناوچه‌ی کوردنشینی ئه‌رمه‌نستان.

شەورەنگ

بەردێکی ڕەشی بەنرخە.

ڕاهێڵ

1. رایەڵ، رایێڵ، شۆڕکردنەوە؛ 2. تانوپۆی تەون.

باداک

جۆرە گیایەکی باریکە کە لە دار دەهاڵێ، گیایەکە کە پێچ دەخوا بە دەور داردا.

باگرۆ

بای توند، بای زەمەن. (لەبەر باگرۆ راومان پێناکرێ).

وەرشەنگ

1. شۆخ و شەنگ، وەکوو هەتاو؛ 2. نازنێوی ژنە گۆرانیبێژی کوردی خەڵکی تاجیکستان (تاهرە خانمی ڕحیموف)ە، لەو کوردانەی که لە سەردەمی عوسمانیی‌ هەڵداژراونەتە ئەوێ.

کرژە

1. مرۆڤی ئازا و چالاک؛ 2. نێوی گوندێکە لە کوردستان.