ڕۆدا

رۆژدا، هەتاو هاتنەدەر. بۆ ئاگاداریی ئەمانە هەندێ نێون کە هاوخوێنانی زاراوەکرمانج درووستیان کردووە و داتاشراون.

ستران

قام، گۆرانیی، لاوک.

کۆچبەر

کەسێ کە ناچار دەبێ ماڵ و حاڵی خۆی بە جێ بهێڵێ و لە شوێنێکی دیکەدا بژی، پەنابەر.

بێشاسپ

گوندێکە لە مەڵبەندی (گەورکایەتی) لە ناوچەی سەردەشت. هەندێ نێو لە کوردەواریدا هەن، بۆ نموونە: (بێشاسپ، بەێتاس، بێوتوون، بێژوێ، بێتووش، بێخمە، بێگۆڤە، بێتواتە، بێخاڵ، بێواس، بێلوو، بێڵەوار، بینگۆل، بێواس، بێساران) و هیدیکە که زۆر کۆنن و دەگەڕێنەوە بۆ هەزاران ساڵ لەمەوبەر و ریشەیان لە گاتاکانی زەڕدشدا هەیە، چونکە یەکەم وشەی هەموویان واتای بەغ دەدا کە دواتر بووە بە (بەت و بێ) وەکوو بێشاسپ.

داکاز

پشتڕاستکردنه‌وه‌، پشتیوانیکردن، دداننان به‌ ئه‌نجامی کاری که‌سێکدا، وه‌رگرتن و پشتڕاسکردنه‌وه‌ی کارێک له‌ لایه‌ن دادوه‌ر یان که‌سێکی دیکه‌وه‌، وه‌کوو: په‌روه‌نده‌که‌ی گه‌ڕایه‌وه‌ و پشتڕاست نه‌کرا، واته‌ داکاز (تائید) نه‌کرا. له‌ کورده‌واری خۆماندا له‌ ناوچه‌ی که‌ڵوڕنشین ده‌لێن: با هه‌ر قسیه‌ بکه‌ید، کاره‌گه‌ی داکاز نییه‌که‌م.

پەلشین

جۆرێک گیایە کە گوڵی وەنەوشەیی یان سوورشین دەردەکا.

تەلان

1. تەڵان، بەندەن، بەرزایی کێو، پلەی شاخ و کێو و هەرد؛ 2. بەو عەرزەی دەگوترێ کە خاکی بۆ دێنن و دەیکەن بە باخچە بۆ چاندن. لە کۆندا لە هەورامان کە خاکی کەمە، بە کۆڵ خاکیان دەهێنا و لە بنەبەرداندا کە تۆزێ تەخت و بڵاو بوایە رۆیان دەکرد و وەکوو باخچە تەختیان دەکرد و سەوزەیان تێدا دەچاند؛ 3. نێوی گوندێکە لە بەرانبەر شاری دووکان لە باشووری کوردستان.

جەربەزە

1.جەزرەبە، ئازار؛ 2. دانەسەکناو، هاروهاژ؛ 3. بوێر، ئازا، بەجەرگ، دڵدار.

وەرزیار

جووتێر، جووتبەندە.

پیران

1. کۆی وشەی پیر بە واتای: شەخس، خاسخوا، چاک؛ 2. گۆڕی چاکان و خاسخواگەل؛ 3. پیران گوندێکە لە نێوان مەریوان و هەورامان؛ 4. تیرەیەکن کە بەشێکیان لە باکووری رانیەن و بەشێکیان لەلای مەهابادن کە سەر بە هۆزی بڵباسن. 5. پیران: بوورانەوە، لەسەرخۆچوون، لەهۆشخۆچوون؛ 6. کاتی گریان کە هەناسە ببڕێ و نەگەڕێتەوە، وەکوو: ئەو منداڵە ئەوەندە گریا، پیرانی کرد؛ 6. وشەی پیر لە کوردیدا، واتای پیاوی چاک و دیندار و خواپەرست دەدا کە (شەخس) و (چاک) یشی پێدەڵێن؛ 7. ئەو (Piere) ە ش کە نێوە و من بۆ خۆم لە هەندەران بەتایبەت لە ئورووپا بیستوومە و هەیە، هەر ئەو پیرەیە کە ئێمە بە چاک و شەخسی نێو دەبەین و لەلای وانیش هەر هەمان واتای هەیە.