خۆماڵ

ماڵیی، تایبەت بەماڵی خۆت.

مەبەست

قەستی ئینسان لە کارێک.

بێرۆڤ

دەوەنێکی لێڕەوارییە.

پرووکە

ترووکە، دەنکی وردی بەفر.

پەڵپینە

گیای پرپرە، پەڵپین.

پاتیلە

پاتێڵ، مەنجەڵی بچووک، بەرۆشی بچووک.

کاجینە

دەشتێ کە تەپۆڵکە تەپۆڵکەی بچووکی تێدایە.

سنجان

1. نێوی گوندێکە لەناوچەی مەنگوڕان؛ 2. سەربەندی گۆرانییەکی فۆلکلۆری کوردییە؛ 3. پاشنێوی عەوڵا سنجانی شایەری موکریان بوو.

هەرمان

1. هەرگیزنەفەوتان؛ 2. بە هەورامی واتە: فرمان، کار، خەبات. بۆ ئاگاداریی: فرمان واتە: کار، فەرمان: واتە، ئەمر و دەستوور. لە زاراوەی کرمانجیشدا فەرمان واتە: ‌قەڵاچۆکردن و بەکۆمەڵکوشتن. وشەی فەرمان لە لاوکی کوردیدا یەکجار زۆرە.

نەورۆز

نەڤرۆز، رۆژی سەری ساڵ، سەرەتای بەهار؛ لەراستیدا وشەی نەورۆز، وشەیەکی فارسییە و کوردیی نییە، چونکە کورد دەڵێ: رۆژ، نەک رۆز! کورد دەڵێ: نوێ، تازە، نەک: نەو! ئەگەر وشەی نەورۆز کوردیی بێ، دەبوو: نوێڕۆژ، یان تازەرۆژ با. داستانی نەورۆز چیرۆکێکی دوور و درێژە و گوتنی جۆربەجۆری لەسەرە. لەوانە مامۆستا هێمن، شاعیری نەمری کورد دەڵێ: