بێریتە

بێرێت، بێرێتە، سەمای بەکۆمەڵ، سەمایەکی کۆنی سەردەمی زەڕدەشێتییەکان بووە.

کرماشان

یەکێ لە شارە کۆنەکانی کوردستانە کە بەر لە سەردەمی ساسانییەکان بنیات نراوه، بەڵام دواتر خەسرەو و بارامی ساسانیی بایەخێکی زۆریان پێداوە‌؛ کرماشان جێگا و مەڵبەندی ساسانییەکان بووە کە ئێستاش شوێنەوارەکانی هەر ماوە؛ لە سەردەمی سەفەوییەکاندا کە عوسمانییەکان بەشی سوننی نشینی کوردستانیان داگیر کرد، سەفەوییەکان بایەخێکی زۆریان بە کرماشان دا و کرماشان زۆر پێشکەوت؛ ئەوەی کە دەڵێن کرماشان (بارامی چووارەم) کە نێوی (کرمانشاه، یان شاەکرمان) بووە بنیاتی ناوە، درۆیە و ئەو شارەی کە بارامی چووارەم بنیاتی ناوە، کوێرەدێیەک بووە لە نزیک ئەسفەهان بە نێوی (کرمانشاە)، کە ئێستاش کەلاوەکانی هەر ماوە؛ کرماشان لە کۆندا نێوی (کرماجان) یا (کرمانجان) یان (کرمانجسان) بووە کە واتای (جێگای ڕەعیەتەکان، یان جێگای چاندەکاران و ئاژەڵداران) دەدا و عەربەکانیش بە قرمسین نێویان بردووە، بەڵگە و دەلیلیش ئەوەیە کە گۆرانەکان یەکەم هێز بوونە کە دەستیان بە شارنشینی کردووە و یەکەمین تیرەی کوردن کە کرماشانیان ئاوەدان کردۆتەوە و هەر لەبەر ئەوەشە نێویان ناوە کرماشان، واتە شوێنی چاندەکار و ئاژەڵداران!

شەکیلە

پارچە هەمبانەی خۆشکراو بۆ سەر دەفر داگرتن.

سپیندار

سپیدار، داری تەورێزی.

بڕیار

1. پەیمان؛ 2. مەرج؛ 3. تەسمیم؛ 4. قەرار.

سازان

1. ساچان، ساچیان، چارین، سازش؛ 2. گوندێکی خۆش و پڕ باخ و باخاتە لە باشووری خۆرهەڵاتی هەڵەبجە.

زەبارە

هەرەوەز، گەل، یارمەتییەکدانی خەڵکی گوند لە کاتی کار و دروێنەدا.

دینێ

1. ئاماژه‌ به‌ کیژ یان کوڕی سه‌رشێت و سه‌ره‌ڕۆ له‌ ئه‌ڤینداریدا؛ 2. سه‌ربه‌ندی گۆرانییه‌کی کوردییه‌. (وه‌ره‌ دینێ و دینێ من).

زینۆ

ملەی کێو، بستووی شاخ، تەختایی چیا، باسکی کوێستان.

هێژا

بەڕێز، رێزدار.