کڵاولار

1. ئەو ژنانەی کە سەرولای کوردی دەبەستنەوە؛ 2. ئاماژە بە کچ یان ژنی جوان و چەلەنگ.

ڤەژین

ژیاندنەوە

ڕەهوان

نەرمڕۆییشتنی ئەسپ.

هەینار

سەربەندی گۆرانییەکی کوردییە.

نەچیر

ئەو گیانلەبەرەی کە راو دەکرێ، دەسکەوتی راو.

مێرا

1. گەوره و مەزن‌؛ 2. خۆشەویست؛ 3. جێگای رێز؛ 4. ئەو تاجەی کە لە گیا و گوڵ درووست دەکرێ بۆ سەر سەری ئەو کیژانەی کە لە جەژنی سەری ساڵی مەسیحی یان شەوی زستاندا بەشداری دەکەن؛ 5. مێرا یان میترا: نێوی پەیامبەری رێز و خۆشەویسییە؛ 6. ئەو یازدە نووک یان نێزەیەی کە وەکوو نیشانەی رۆشنایی ئایینی زەڕدەشت ماوەتەوە و هێمایە بۆ رووناکی هەتاو. مارد، مار، مێر، مێرا، لە ریشەی کۆنی کوردیی (مێهر یان میترا)، کە ئایینی بەر لە زەڕدەشتییەکان، واتە (میتراپەرەستی) بووه،‌ وەرگیراوە و دوای ئەم ئایینەی (میتراپەرەستی)، زەڕدەشتپەرستی هاتۆتە نێوان. ئەو نێوانەی کە لە کوردستان بە وشەی (مێر)، دەس پێدەکەن، وەکوو (مێردین، مێرگەسوور، مێرگەپان، مێراوەر، مێروەند، و هیدیکە)، دوور نییە بە ریشەی نێوی میترا و میتراپەرستییەوە نزیک بن. نیشانەی ئایینی زەڕدەشت ئێستاش لە چیای (چەمی رەزان) کە بە سینگی کێوێکی بەرزەوە لەناو (مەڕ یا ئەستێودان)ێکی گەورەدا هەڵکنراوە و بە فارسی دەبێتە دەخمە، گۆڕی فەروەرتیش دووهەمین پاشای مادەکان لەوێیه، هەر ماوە‌ و پارێزراوە. بڕوانە بۆ وشەی مارد و ماردین لە بەشی کوڕان.

بەمۆ

1. نێوی جۆرێک کەتیرەیە. 2. کێوێکە لە کوردستان کە لە نێوان قەسری شیرین و دەربەندی خان و خانەقین هەڵکەوتووە.

جەمین

جه‌بین، ته‌وێڵ، هه‌نیه‌، ناوچه‌وان، ئه‌نی.

جانیار

مرۆدۆست.

سارینا

1. هەواری بەرز و فێنک؛ 2. نێوی چیایەکە لە باکووری کوردستان.