دەنگار

کانیاوێکە لە بن چیای (هەندرێن) له باشووری کوردستان.

کۆبار

1. مرۆڤی بەڕێز؛ 2. سەرەتای هەر شتێ لە بەر و بۆی زەوی.

رۆسکان

نێوی هۆزێکی کورد بووە، لە ناوچەی هایمانی لای ئآنکارا، کە بە دەستی عوسمانییەکان هەڵداژراونەتە بولغارستان و بۆسنی.

چێرین

نێوی کوردیی گوندێک بووه‌ له‌ باکوور‌ی کوردستان که‌ ده‌وڵه‌تی تورک گۆڕیویه‌ و نێوی تورکیی له‌ جێی داناوه‌.

بەوار

1. بەجێگە و شوێن؛ 2. کوێستان یا چیایەک کە سازگار و لەبار بێ بۆ هەڵدانی رەشماڵ و دانانی هەوار. (کوێستانێکی بەوار و خۆشە).

کاریان

1. وزە و توانا؛ 2. لە چاوگی کارین کە وشەیەکی کرمانجییە و واتای کشت و کێڵان و هێز و بڕست دەدا، وەرگیراوە؛ 3. مەڵبەندێکە لە کوردستان.

کەڤۆک

1. کەڤووک، کاڤووک، کاڤۆک، کەڤۆک، کابووک، کۆتر؛ 2. بە زاراوەی زازاکی دەبێتە بۆران؛ 3. سەربەندی گۆرانییەکی کۆنی کوردییه کە حەسەن جزیری خوێندوویەتی‌.

شاباز

بازی سپی و گەورە، بازێکی راوکەرە کە دندووک و چنگوڕکی ببڕ و بەکارن.

ئازیا

زیره‌ک، گورج و گۆڵ.

کەنی

کنا، کچ؛ کەنی و کنا دوو وشەی هەورامین، ژنان کاتێک پێکەوە قسە دەکەن، بە تایبەت لە ناوچەی سنە، ئەگەر یەکێکیان قسەکەی ئەوی دیکەی لا سەیر بێ، دەڵێ: دا بەسیەتی کەنی، یان بەسیەتی کنا! واتە بەسیەتی کچێ!