ئێنێ

گوندێکە لە بن چیای کۆدۆ، لە کوردستانی باشوور.

بەیتۆ

1. بەیتی بچووک، حەیرانۆک؛ 2. یەکێ لە هەواکانی مۆسیقای کوردی. بەیت لە زمانی کوردیدا واتای چیرۆک دەدا و هیچ پێوەندییەکی بە (بێت) عەرەبییەوە کە مانای ماڵ دەدا، نییە. بڕوانە بەێتاس لە بەشی کوڕان و هۆنیا لە بەشی کچان.

تاوڵ

تاوەڵ، رەشماڵ، چادر، خێوەت، کۆن، سیاچادر.

زەها

1. بیچووهێنان؛ 2. هەوەڵشیری دایک، ژەک.

سوورەگوڵ

گوڵی سوور.

فەریان

1. بە زاراوەی کۆنی پالەوی (کەڵوڕیی) واته: ‌یارمەتی، هاوکاریی، کۆمەک، گەل، هەرەوەز‌؛ 2. نێوی کانییێکە لە ناوچەی سوێسنایەتی لە رۆژهەڵاتی کوردستان .

ناتۆر

باخەوان، کەسێک کە قەڵەمی دار لە بێشەدا دادەچێنێ.

ڤاهێڵ

1. نەمر؛ 2. تەنیا و رەبەن.

خۆشناو

1. نێو بە چاکدەرچوو؛ 2. جۆرێ ترێی رەشە؛ 3. هۆزێکی کوردە لە ناوچەی هەولێر، بەو ناوچەیەی کە ئەم هۆزەی تێدا دەژین دەصێن: خۆشناوەتی.

ئاسۆ

1. کەمەن، کەنارەی ئاسمان؛ 2. جێگەی ئاوابوون یان هەڵاتنی مانگ و رۆژ؛ 3. مەودای نێوان ئاسمان و لووتکەی کێوان؛ 4. راست و قیت و تیژ، کە بە ریشەی ئەستوون و ئاست و ئاسک و ئاسۆس و هیدیکەوە نزیکە؛ 5. تارمایی، رەشایی.