کالمە

جۆرێ شمشێری کۆن کە لە شەڕی بەرانبەردا بەکار دەبرا.

ئاگری

چیای سەربەئاگر، گڕکان، ئاگرپژێن؛ شۆڕشی ئارارات بە رابەریی شێخ سەعیدی پیران لە باکوور‌ی کوردستان لە چیای ئاگرییەوە هەڵگیرسا. بڕوانە ئارارات.

تیکان

دڕک، چقڵ، دڕکی دار و گوڵ.

هێشوو

1. هێشووی ترێ، هۆشەی هەنگوور؛ 2. گوڵی دەخڵ.

وەرشین

نێوی چەمێکی بچووکە لە ناوچەی بینگۆڵ، لە باکووری کوردستان.

ئادینان

گوندێکە لە نێوان گوندەکانی کاکەسیا و ناسراوا لە ناوچەی سەقز لە رۆژهەڵاتی کوردستان. بڕوانە وشەی ئاد.

بلوور

پلوورە، بلوێر، شمشاڵی شوانان؛ 2. بلۆر، جۆرێک شووشەی جووان و ئەستوور.

شارەبان

1. شوێنی دەشت و بەرز؛ 2. شاری تەخت و راسا؛ 3. چاودێری شار، شارەوان؛ 4. شارۆچکەیەکە لە نزیک شاری خانەقین؛ هەندێک بیرەوەند پێیان وایە کە لە بنەڕەتدا ئەم شارە لە سەردەمی ساسانییەکاندا بە نێوی (ئابان) ی کچی (کەسرا) وە ساز کراوە؛ ئەم شارە شارێکی گەورە و ئاوەدان بووە، بەڵام لە کاتی هێرشی مەغۆلەکاندا بۆ سەر کوردستان وێران کراوە؛ لەم شارەدا شوێنەواری سەردەمی سۆمەرییەکان و ئەکەدییەکان و کاسییەکان و ئاشوورییەکان و ساسانییەکان هەر ماوە، لەوانە زیندانی کەسرای سەردەمی ساسانییەکان.

لیمۆ

میوەیەکی پێسزەردی مزر و ترشە لە تیرەی نارنج و پرتەقاڵ، دوو جۆری گەورە و بچووکی هەیە کە بچووکەکەیان وشک دەکرێ و دەنێو چێشت و خواردەمەنی دەکرێ.

بەرزام

نێوی باپیرە گەورەی مانی نەقاشی بە رەتەوە کوردە به گێڕانەوەی مێژوو.