ئاکرێ

نێوی شارێکە لە بادینان لە باشووری کوردستان؛ نێوی (ئاکرێ)، لە وشەی (ئاگریی) کەوتۆتەوە، بەڵام عەرەب هەر دوو وشەکە بە (عقرە) نێودێر دەکا! وەک چۆن بە ئاکرێ دەڵێن (عقرە) و بە (ئاگریگۆف)ی ناوچەی دیالەش کە لە کۆندا کوردنشین بووە و دوایی کوردەکەیان لێ دەرکردووە و عەرەبیان هێناوەتە جێگایان و دەڵێن: (عقرە کوف!)، نێوی شاری (بەعقووبه)‌ش، بە وتەی مامۆستا جەمال نەبەز، وشەیێکی کۆنی کوردییە و باگۆڤەیە، بەڵام عەرەبەکان بە (بعقوبە) زاربێژی دەکەن. بڕوانە ئاگریی لە بەشی کوڕان.

هەنگوێن

هەنگڤ.

بانیا

بانیان، دەشتی بەرز، شوێنی بەرز.

شاڵاو

حاشاوڵ، هێرش، پەلامار، لووزەو.

کاوێن

1. چیای بەرز و بەردین؛ (شوێنێکی بەرز و کاوێن، ماڵێکی جوان و خاوێن)، 2. سالار، سەرە، سەلار، وەکوو: (ژنێکی بەڕێز و کاوێن). 3. هەژیار، بەڕێز، هێژا؛ 4. ئاوات و ئارەزوو.

ئەسپین

هۆرە، پوواز، دارۆکێکە دەخرێتە قەڵشی دارەوە تا وێک نەیێتەوە و بە تەور بیشکێنن.

بەرژەنە

بەرەمەشکە، رۆنەکەرەی یەکجار مەشکەژەندن.

پاکۆ

1. خاوێن، پاقژ، پاگژ. (با خەرمانەکە پاکۆ کەین، ئەوسا بار دەکەین)؛ 2. باوەشەگیای نەبەسراو، هێندەی لەبن باخەڵ بنرێ؛ 3. گیای دووراوی بەسەریەکداکراوی نەبەسراو.

ڕێواس

نێرکی باسکڵاو، گیایەکی باڵابڵندی ترشی خورێنییە.

سلێن

سڵێن، گوندێکە لە لای گوندی بڵبەر لە هەورامانی تەخت لە رۆژهەڵاتی کوردستان .