جەوێ
ئهم نێوه له حهیرانێکی کوردیدا که (مشکۆ)ی گۆرانیبێژ گوتوویهتی هاتووه.
سلیوان
سلیڤان، نێوی تیرەیەکی کوردە؛ شێخ موحەممەدی مەردۆخ لە مێژووی کورد و کوردستاندا دەڵێ: لەوە دەچێ کە لکێک بن لە هۆزی زازا لە دەوروبەری مووش و سەرا وماردین، لە باکووری کوردستان.
هەڵاڵە
1. گوڵێکی زەردی بۆنخۆشی کوێستانییە؛ 2. شتێکە هەنگ لە گوڵی دەگرێ و شانی پێ هەڵدەبەستێ؛ 3. ماکی مۆم کە مێشەنگوێن لە گوڵانی دەگرێ؛ 4. بانگەواز؛ 5. دەرمانی پێستە خۆشکردن؛ 6. گوڵەمێلاقە، ڕەبەنۆک.
باشار
1. بەرگەگرتن، دەربردن، خۆڕاگرتن؛ 2. بەرانبەریی، بەشتێک وێران و پێوەستان، وەکوو: ئەوەندە بەهێزە دە کەس باشاری ناکا، یان ئەوەندە بخوەرەو هیچێ باشاری ناکا.
زەبەن
1. زەبەند، چوغر، فرە، زۆر؛ 2. شوێنی چڕ لە زەل و قامیش، شوێنی پڕبژوێن.
زێڕکۆ
بەزێڕدرووستکراو، دەسکەخنجەری بەزێڕداکوتراو.
وەرشەنگ
1. شۆخ و شەنگ، وەکوو هەتاو؛ 2. نازنێوی ژنە گۆرانیبێژی کوردی خەڵکی تاجیکستان (تاهرە خانمی ڕحیموف)ە، لەو کوردانەی که لە سەردەمی عوسمانیی هەڵداژراونەتە ئەوێ.
ئاسکۆڵ
ئاسکۆڵه، ئاسکهڵه، مهبهست له ئاسکی بچووک و خنچیلانهیه.
شامێر
1. پیاوی بەواتا پیاو؛ 2. باڵابەرز و کەڵەگەت؛ 3. مرۆچەی درشت.
ئۆشین
گیایهکی گهڵاورده که ئاژهڵ نایخوا.