حەلیم

1. له‌سه‌ره‌خۆ، به‌تاقه‌ت، هێمن و هێور؛ 2. چێشتی که‌شکه‌ک؛ 3. خواردنی حه‌لیم که‌ له‌ گه‌نمی کوڵاو و گۆشت درووست ده‌کرێ؛ 4. نێوێکی ژنانه‌یه‌.

سرۆچە

چرۆدەرکردنی دار و دەوەن.

باڵێ

1. باڵەدارینەی داوەڵ و بووکەبارانە؛ 2. هەرچۆنێک بێت، بارێ.

وازن

1. تازەخونچە؛ 2. مرخ و ئارەزوو؛ 3. بە زاراوەی کرماشانیی وازن، واتە: ئاواڵەن، کراوەن. (دەرەگان وازن: درگاکان کراوەن)

ساریسا

مینۆرسکی لە زمانی (تۆرۆدانگین) ی زمانناسەوە دەڵێ: لە وڵاتی (کوردۆئین) دا سێ شار بەسەر رۆباری دجلەوە هەبوونە کە نێویان ساریز یان ساریسا و ستالکا و پنیاکا بووە کە کاردۆخییەکانی لێ ژیاوە. (سترابۆ) ی رۆژهەڵاتناسیش دەڵێ: کوردۆئین بە ناوچەشاخاوییەکانی نێوان مووش و دیاربەکر گوتراوە.

ژەرێژە

1. شوێنێ کە کەوی زۆر بێ؛ 2. نێوی گوندێکە لە داوێنی چیای کۆساڵان لە هەورامانی رۆژهەڵاتی کوردستان.

مەدهۆش

1. سەرگەشتە و سەرگەردان؛ 2. نازنێوی شاعیرێکی کورد لە کوردستانی باشوور.

دەریا

زه‌ریا، زه‌لیا، زرێوار.

بژوێن

زەمەند، زەوی پڕگیا و لەوەڕ.

هاوار

1. داد و فریاد، بانگ و هاوار؛ 2. بانگڕاهێشتن بۆ ئاریکاریی و رەهابوون لە تەنگانە؛ 3. ئاخ و داخ؛ 4. هانا بۆ کەسێ بردن؛ 5. نێوە بۆ دوو گۆڤاری کوردی، کە یەکەمیان (جەلادەت عالی بەدرخان) لە ساڵی 1932 ی زایینیدا دەریخست، کە بە تێکڕایی 57 ژمارەی لێ دەرچوو، دووهەمیان حافز مستەفا قازیی، ساڵی1971 ی زایینی لە بەغدا دەریخست، بەڵام دوای سێ ژمارە داخرا؛ 6. نێوی گوندێکە لە کوردستانی باشوور، لە داوێنی چیای شنروێ کە کاکەیین.