تۆژاڵ

1. تۆزقاڵ، کەمێک، بڕێک؛ 2. تۆژگ، توێژاڵ، تۆژاڵک، پێستی ناسک یان سەرتۆی ماس؛ 3. جێگای تۆو، جێگای دانەوێڵە.

بینەوار

پشوو لە سەر خۆ، ئارام و هێور.

ئاخیه

گوڵمێخ، سنگی ئاسنی ئاڵقه‌دار یان سنگی ئه‌ستووری دارین که‌ بۆ دابه‌ستن و ‌هه‌ڵدانی چادر و ره‌شماڵ و هیدیکه‌ به‌کار دێ.

شەهێنە

1. شەهێن، شاهێن، مەلێکی ڕاوکەری چاوجووانە؛ 2. جۆرێک دارە.

جاموور

1. ئەم نێوە لە بنەڕەتدا (چەرموو)ە، بە واتای سپی و چەرمگ، بەڵام تورک ئەم نێوەی گۆریوە و کردوویەتی بە جاموور؛ دیارە نە تەنیا ئەم نێوە، بەڵکوو هەزاران نێوی دیکەی کردووە بە تورکی. بۆ وێنە ئەگەریش جاموور بێ، لە بنەڕەتدا (گاموور) بووە، (گا و موور)، واتە جووت و گا و نیر و ئاموور، کە‌ واتای چاندەکار و وەرزێر دەدات، واتە ئەو خەڵکەی کە کاری کشتوکاڵ دەکا؛ بەڵام سوور دەزانم کە جاموور نییە و (چەرموو)ە، بە واتای سپی، چونکە لە کوردستان ئەم نێوە، وەکوو پاشنێویش بە زۆر نێوی دیکەوە لکاوە، بۆ وێنە (کێلەچەرموو) و (کوچک چەرموو) و زۆری دیکە؛ 2. گوندێکە لە باکووری کوردستان، کە لە بنخاکدا دۆزراوەتەوە و 9000 ساڵ لەمەوبەر هەبووە و دوکتۆر رابێرت برایدوود، لە زانکۆی شیکاگۆ، لەسەری لێکۆڵینەوەی کردووە.

ڕۆژهەڵات

یەکێک لە چوار ئاراستەی سەرەکی، ئەو لایەی ڕۆژ لێی هەڵدێت

شامار

1. زەها، ئەژدیها، ئەژدەهاک، حەزیا؛ 2. تیرەیەکن کە دانیشتووی شارەکانی (خانەقین و سنە)ن لە کوردستان.

ڕەوکەوان

1. لەوەڕێنەری ئەسپ؛ 2. بەخێوکەری ئەسپ؛ 2. نێوی یەکێ لە قارەمانانی بەیتی (سەیدەوان).

ئاڤزێن

بڵندایی و گێژیی نێرینەی ئاو.

سابەرە

تەختەیەک کە دووداری بە بزمار لەیەک گرێ دەدا، یان رادەگرێ.