ماوەران

گوندێکە لە پشت شەقڵاوە، لە سەر ڕێگای ئەوێ بۆ هەولێر. ماوەران لە کۆندا مەلایەکی هەبووە کە زۆر زانا بووە، بە داخەوە من نەمتوانی نێوەکەی پەیدا بکەم، بەڵام لەلای ئێمە لە شاری سنە، ئەگەر منداڵێک قسەی زل و سیر و سەمەری بکردبا، دایک یان باوک، دەیگوت: بەسیەتی مەڵای ماوەران!

هاشمە

بە زاراوەی زازاکی واتە: مانگی ئاسمان، هەیڤ.

حۆری

کیژی ناو به‌هه‌شت، په‌ری، فریشته‌.

هەرەوەز

گەل، گەلەکۆمە، کاری بەکۆمەڵ وەکوو: دروێنە و دەسکەنەی نۆک و هەڕەکاری. (هەرەوەزە، نان و بەزە). (گەلەکۆمەس، وەختی دۆڵمەس).

شەلیل

جۆرێک قۆخی پێوەند کراوە کە لە قۆخ بچووکترە.

ئۆگر

خووپێگرتوو، کەسێک کە هۆگری شتێک بێ.

تەمەر

تارمایی، لێڵ.

بەرژەنە

بەرەمەشکە، رۆنەکەرەی یەکجار مەشکەژەندن.

دێسەم

دەیسەم، نێوی یەکێ لە دەسەڵاتدارانی کۆنی کورد بووە لە سەردەمی ساسانییەکاندا، کە بە (دێسەمی شێر) بەنێوبانگ بووە و لە هێرشی عەرەب بۆ سەر کوردستان کوژراوە.

پیران

1. کۆی وشەی پیر بە واتای: شەخس، خاسخوا، چاک؛ 2. گۆڕی چاکان و خاسخواگەل؛ 3. پیران گوندێکە لە نێوان مەریوان و هەورامان؛ 4. تیرەیەکن کە بەشێکیان لە باکووری رانیەن و بەشێکیان لەلای مەهابادن کە سەر بە هۆزی بڵباسن. 5. پیران: بوورانەوە، لەسەرخۆچوون، لەهۆشخۆچوون؛ 6. کاتی گریان کە هەناسە ببڕێ و نەگەڕێتەوە، وەکوو: ئەو منداڵە ئەوەندە گریا، پیرانی کرد؛ 6. وشەی پیر لە کوردیدا، واتای پیاوی چاک و دیندار و خواپەرست دەدا کە (شەخس) و (چاک) یشی پێدەڵێن؛ 7. ئەو (Piere) ە ش کە نێوە و من بۆ خۆم لە هەندەران بەتایبەت لە ئورووپا بیستوومە و هەیە، هەر ئەو پیرەیە کە ئێمە بە چاک و شەخسی نێو دەبەین و لەلای وانیش هەر هەمان واتای هەیە.