ڕاناو

1. پیشاندراو؛ 2. پیتێک کە هێمایە بۆ نێوێک؛ 3. راناوی فەرمانی.

بامەڕنی

1. هۆزێک کە ئیش و کاری ئاژەڵداریی بووبێ؛ 2. نێوی هۆزێکی کوردە؛ 3. گەورەگوندێکە بەرانبەر چیای سووارەتووکە لە باشووری کوردستان.

خانیل

خانیک و خانیل نێوی دوو هۆزی کورد بوونە لە ناوچەی شیراز، کە دەگەڕێنەوە بۆ سەردەمی ساسانییەکان و دواتر ئاوارەی ناوچەکانی دیکەی کوردستان بوونە و زۆربەشیان بە دەستی تورک و عەرەب لەناو چوون. ئێستەخری جوغرافیزانی گەورە لە 340 ی کۆچیدا نووسیویەتی: بنەماڵەکوردەکانی شیراز ئەوەندە زۆرن که لە ئەژمار نایەن؛ ابن حوقل لە ساڵی 367 ی کۆچیدا نووسیویەتی: کوردەکانی پارس یان شیراز سەرووتر لە 100 تیرەن کە من بۆ خۆم نێوی زۆرتر لە 30 تیرەیانم نووسیوە: خەسروی، شاکانی، ستامیری، ئآزەرکانی، بەندادمیری، رامانی، میرەکی، شاهۆیی و هیدیکە؛ مقدیسی ساڵی 375 ی کۆچی لە کۆپەڕی کتاب (احسن التقاسم فی معرفەالقالیم) نووسیویەتی: 33 هۆزی کورد لە پارس دەژین کە ئەژماریان 500 بنەماڵەن؛ ابن بلخی لە فارسنامەدا نووسیویەتی: شان و شەوکەتێک کە لەشکری فارس هەیەتی لەبەر بوونی کوردەکانە؛ یاقووتی حەمەوی لە سەدەی شەشەمی کۆچیدا باسی شاری کورد (شهر کرد) ی شیرازی کردووە و زۆر لە نووسەرانی دیکەی دنیا باسی کوردەکانی ناوچەی شیراز یان فارسیان کردووە کە لە دەوروبەری ساسانییەکاندا بوونە چونکە بەر لە هێرشی عەرەب بۆ سەر ناوچەکە، شیراز شوێنەمێنگەی ئەو کوردانە بووە کە لە سەردەمی مادەوە لەوێ ژیاون هەتا سەردەمی ساسانییەکان.

نشوان

نێوی گوندێکە لە ناوچەی حەکاریی لە کوردستان شمالی.

ئاربەبا

1. بە‏رزترین و گە‏ور‏ەترین جێگای گە‏یشتن، لووتکە، پۆپه‏؛ 2. شارێکی کۆنی مانناییەکان بووە‏؛ 3. چیایێکه ‏له‏ باشوری شاری بانه لە رۆژهەڵاتی کوردستان. بڕوانە وشەی ئار.

خەیاڵ

1. فکر، بیر، هزر؛ 2. شتی نه‌شیاو.

سەرسەنگ

کێوێکە لەلای مەهاباد لە کوردستان.

دەشنێ

1. شنه‌ی با و شنه‌ی دار و شنه‌ و جموو جوڵی منداڵی ساوا، وه‌کوو ئه‌و داره‌ ده‌شنێته‌وه‌، یان ئه‌و منداڵه‌ ده‌شنێ؛ 2. ئاره‌زوو ده‌کا.

دلاڤین

کۆتایی به‌هار و سه‌ره‌تای هاوین.

دیار

1. لەبەرچاو، ئاشکرا؛ 2. لا، تەنیشت؛ 3. سەر و سیما؛ 4. کەس و کار؛ 5. نیشتمان.