پاتیس

نێوی یەکێ لە فەرمانڕەواکانی گۆتی بووە کە 2500 ساڵ بەر لە زایین شوێنی دەسەڵاتداریی لە شاری (لاگاشدا) بووە.

تەوەن

بەرد، کوچک، کەڤر.

باجەڵان

بەت گلا، بەت جلا، باجەڵان، نێوی هۆزێکی کوردە لە هەرێمی کرماشان، کە دەبنە دوو تیرە: (جەمەوەر و قازانلوو). هۆزی باجەڵان لە دەوروبەری قۆرەتوو و هەورێن و شێخان و قەسری شیرین و قازانییەی مەندەلی و ناوچەی دەرگەزێن و دەیژ و لەلای (قەزوێن) یش هەن. بۆ واتای وشەی باجەڵان بڕوانە وشەی کەڵوڕ لە بەشی کوڕان.

کەنێرە

1. کەنێر، کەنێرێ، نێوی دووجۆر دارە، یەکێکیان بێدڕک و ئەوی دیکەشیان دڕوودار؛ 2. گیایەکە گەڵای وەک وێنجە یان نەفەل دەچێ، لاسکی ئەستوورترە و کلۆرە و گوڵی زەردی بچووک دەکا، بە تەڕی ماڵات کەمتری دەخۆن، بەڵام بۆ تفاقی زستان دەبێ.

ئارپاکۆ

1. ئاگری پاک و پیرۆز؛ 2. نێوی یەکێ لە پاشاکانی ماد بوو.

نەبەرد

1. بەپشوو لە هەموو کارێکدا؛ 2. ئازا و هەرگیز نەبەز.

نیاک

نیا یان نیاک، وشەیێکی کەڵوڕییە واتای: باو باپیران دەدا.

خامە

1. سه‌رشیر، قه‌ێماخ؛ 2. نێوێکی کۆنی ژنانه‌یه‌.

تۆشە

تۆشەبەرە، توێشە، توێشوو، زاد، زەواد، بژیوی سەفەر، ئەو خۆراک و پێخۆرەی کە کاروانچی و رێبوار لەگەڵ خۆی لە سەفەردا دەیبەستێتە پشت و هەڵیدەگرێ بۆ ناو رێگە.

ڕێسا

رێوشوێنی راهاتن، عورف و عادەت.