شکاک

نێوی هۆزێکی کوردە، لە دوو هەرێمی سۆما و برادۆست دەژین، لە نێوان سنووری باکوور و ڕۆژهەڵاتی کوردستان دەژین و بەشی زۆری کەوتۆتە رۆژهەڵاتی کوردستان و لە باکووری شاری ورمێ دەژین. بڕوانە (سەکر)، لە بەشی کوڕان.

تاڤرا

چیایەکە لە ناوچەی (دەرسیم) لە باکووری کوردستان.

کەویژ

1. قەفیز، دەفری شتپێوان، بەتایبەت بۆ گەنم و دانەوێڵە و شتی وا لە کۆندا کەڵکیان لێوەردەگرت. پێشینان دەڵێن: (چکەویژێ، چمەویژێ!) ؛ 2. قەفیز وشەیێکی عەرەبییە و کوردییەکەی (دەمبێن یان دەمبەس)ە، دەمبێن‌ پارچە ئاسنەواڵەیێکە کاتێ‌ سۆندە یان شلنگی ئاو دەپچڕێت، بۆریی یان لوولەیەکی ئاسن دەخرێتە نێوان ئەو سۆندە بچڕاوە بۆ وێکخستنەوەی، ئەو بۆرییەی کە ئەم سەر و ئەو سەری سۆندەکەی تێکراوە، بەو دەمبێنە لە یەک گرێ دەرێتەوە.

سەمسوور

باژێڕ و ناوچەیەکی کۆنە لە باکووری کوردستان کە چیای نەمروودی لەباوەش گرتووە و ئەرمەنیشی لێدەژی. تورکەکان نێوەکەیان گۆڕیوە و کردوویانە بە ئادیامان.

دەیلەم

1. باریی، لۆسە؛ 2. نێوی هۆزێکی کوردە لە خوراسان کە بە دەستی شاعەباسی سەفەویی، گۆڕبەگۆڕی بە رەتەوە کورد، هەڵداژراونەتە ئەوێ.

ڕەشانگ

1. رەشان، گۆشتی بزنی رەش؛ 2. زەوینی بەفر لەسەرلاچوو.

گرشە

1. کوڵەش، کڵۆش، قرشە؛ 2. کۆمایەک لە باقەی لەسەریەکدانراو، تایە؛ 3. ورشە، درەوشین، بریقە.

ڕۆندک

رۆنتک، فرمێسک، ئێستر، ئەسر، ئەسرین.

دڵشا

کەسی دڵخۆش، کورتکراوی دڵشاد

هالان

1. کۆی نەمام، نەمامگەل؛ 2. دنەدان، هانەدان؛ 3. دەنگەدەنگ و هاوار.