شەوار

تەنگی نوێژی شەوان.

ڕۆژدا

ئاماژە بە رۆژ، ئاماژە بە هەتاو.

پشکووت

کرایەوە، خونچەیەک کە بپشکوێ.

ڕاڤەر

پاڕانەوە، لاڵانەوە.

بادێ

باتێ، گوندێکە لە نێوان دهۆک و زاویته لە کوردستانی باشوور.

ئاڤامیه

نێوی شارۆچکه‌یه‌کی کوردنشین بوو له‌ لای عه‌ماره‌ی کوردنشینی کوردستانی باشوور که‌ کوردی فه‌یلی تێدا ده‌ژیا، به‌ڵام به‌ ده‌ستی حکوومه‌تی به‌عس، کورده‌که‌ی تووشی ده‌ربه‌ده‌ری و کوشتن و راوه‌دوونان هات و ئه‌وه‌شی که‌ ما له‌به‌ر ئه‌وه‌ی عه‌ربیان تێدا نیشته‌جێ کرد، له‌ناو عه‌ره‌بدا توانه‌وه‌. له‌ کوردستانی باشوور، حکوومه‌تی به‌عس، چه‌ندین شار و شارۆچکه ‌و گوندی کوردنشینی وکوو: مه‌جه‌ر، کرماشیه‌، به‌گشیان، په‌تیره‌، ده‌ێنۆک، مه‌ریس، رووسا، جاڕوه‌ند، عه‌وێنه‌، گه‌رمان، به‌وارین، کووت، عه‌ماره،‌ زه‌ڕباتییه‌ و هیدیکه‌ی‌، که‌ کوردی فه‌یلییان تێدا ده‌ژیا، له‌ کورد چۆڵ کرد و عه‌ره‌بیان هێنا جێگایان.

چنار

سووره‌چنار، چناری جه‌وهه‌ردار، دارێکه‌ گه‌ڵای له‌ په‌ڵکی مێو ده‌کا.

ئەسپەرە

1. ئەسپەر، مەترکە، پێگرەی بێڵی بێڵباخ؛ 2. ئەو دارەی لە دەسکەبێڵی ئاسنی رادەکەن بۆ بێڵباخ و زەویهەڵکەندن؛ 3. گیای رەنگڕێژیی.

پۆشەن

پۆشاک، جلوبەرگ.

یاسەمەن

یاسەمین، درەختێکی گەڵاوردی بچکۆلەیە کە گوڵی سپی و بۆنخۆش دەگرێ، لە داری یاسەمەن، دار جگەرە درووست دەکرێ.