سەکر

1. داخستن، پێوەدانی دەرگا و پەنجەرە؛ (دەرگاکە سەکر کە)؛ 2. پاشماوەی (سەکا)کانن و (سەکا) یەکێک لە تیرە گەورەکانی رەگەزی ئارین کە لە ریزی ماد و پارتدا نێو دەبرێن؛ سەکاکان لە کۆندا لە سیستان و ئەفغانستان و مازندەراندا بڵاو بوونەتەوە. لە دوای ئەوەی کە تیرەی مانایی زیاتر لە چووار ساڵان حوکوومەتیان کرد، شکست دەخۆن و ماوەیەک حکوومەت دەکەوێتە دەست سەکاکان. سەکاکان لە بەرانبەر شاری زێوە یان زێویە کە لە کوردستاندایە و یەکێک لە گەورەشارەکانی مانایی یەکان بووە، شاری سەقز ساز دەکەن. وشەی سەقز یان سەکز لە وشەی سەکا وەرگیراوە. پاشان وردەوردە سەکاکان بوونەتە کورد و نێویان لە مێژوودا بە سەکر بڵاو بۆتەوە. هەندێ کەسیش پێیان وایە کە (شکاک)ەکان پاشماوەی (سەکا)کانن کە لە ورمێ و دەور و بەریدا دەژین و خاکی کوردستانە.

ناتۆر

باخەوان، کەسێک کە قەڵەمی دار لە بێشەدا دادەچێنێ.

گوڵناز

گوڵی نازناز، وەکوو گوڵ جوان و ناسک.

کەتانە

1. کەتان، گیایەکە زۆر بەرز دەبێتەوە و پرزەی وەک دەزوو دەبێ؛ 2. پارچەیەکی سپیی ناسک و تەنکە، ژنان دەیکەن بە سەرپۆش؛ 3. گۆرانییەکی فۆلکلۆرە بە زاراوەی فەیلی لە هەوای هومایۆن، کە عەلی مەردان و صالح دیلان و ناسری ڕەزازی و حوسەین وەندی ئەم گۆرانییەیان چڕیوه و لەگەڵ کەتانەی حەسەن زیرەک جیاوازە‌.

چیچک

1. گوڵێ له‌ ده‌شت پشکووتبێ؛ 2. چۆله‌که‌؛ 3. جووجه‌ڵه‌.

ژووژان

وەگوڕهاتن، بووژانەوە.

بارێژە

با و باران پێکەوە، ئەو بارانەی کە بە باوە ببارێ. سەیری بارێزه بکە..

گێلاس

بەرێکە وەکوو بەڵاڵووک بەڵام شیرین.

سەلان

نێوی گوندێکە لە ناوچەی رواندز لە باشووری کوردستان.

ترێ

هەنگوور، قلە.