بێزار

وەڕس، جاڕز، هەراس.

کۆژین

نێوێکی تازەیە و واتای (کۆی ژیان)، یان ژیان هەمووی پێکەوە دەدا. بڕوانە کۆرەنگ و کۆیبن.

ئالان

1. لووتکەی بەرزی پڕ لە دۆڵی پێچەڵپێچ؛ 2. ناوچەیەکە داگری نزیک بە 20 گوند، کەوتۆتە رۆژاوای شاری سەردەشت لە دۆژ سنووری دەسکردی نێوان باشوور و ڕۆژهەڵاتی کوردستان؛ 3. نێوی چیایەکە هەر لەو ناوچەیە؛ 4. ئەم نێوە لە وڵاتانی سکاندیناوی و ئەورووپا و ئامریکا و کانادا و زۆر وڵاتی دیکەشدا هەیە و نێوێکی ئەنترناشیۆناڵە و نێوێکی کۆنە؛ 5. ئەم نێوە لە نێوان گەلانی ئاشووری و ئەرمەنی و مەسیحی و زۆر نەتەوەی دیکەشدا هەیە و بە (ئەلەن و ئەڵەن)یش دەوێژرێتەوە؛ 6. نێوی شارێکی کۆن بووە لە ناوچۆمان یا نێوانڕۆباران کە عەرەب دەڵێ: (بینُ النهرین).

ئیریە

لە ئاوێستادا بە واتای رەگەزپاک و نەجیب هاتووە.

بێرند

بەژن و باڵا.

دەهاک

ئاژدەهاک، بە زاراوەی پالەوی کۆن، یان کەڵوڕی ئەمڕۆ، 1. (ئاژ) واتە: بەنرخ، بەڕێز، پیرۆز؛ 2. (دەهاک)یش دەبێتە: کوێخا، ئاغای گوند؛ 3. گەورەی تیرە و هۆز؛ 4. دەهاک نێوی هۆزێکی کوردی سەردەمی ساسانییەکان بووە کە دوای شەڕی قادسیە، بە دەستی سەلمانی فارسی و ئەبوو گاوانی کورد، بەرەبەرە بوون بە موسوڵمان.

ئاراسن

نێوی کێوێکە لای رانیە لە باشووری کوردستان. بڕوانە وشەی ئار.

ئەرمین

نێوی گوندێکە لەناوچەی حەکاری لە باکووری کوردستان.

بەهەست

وریا، بەئاگا.

یاسان

ئەی سوڵتان، یا سوڵتان.