ڕۆندک

رۆنتک، فرمێسک، ئێستر، ئەسر، ئەسرین.

دلاڤین

کۆتایی به‌هار و سه‌ره‌تای هاوین.

ئەرگۆش

ئەرگووش، گوندێکە لەلای سەرووی گوندی (مێرۆس)ەوە لەسەر سنووری نێوان باشوور و باکووری کوردستان و لە ناو خاکی باشووری کوردستاندا هەڵکەوتووە، لە بن چیای گۆڤەند کە 366 کانی تێدایە.

بەڕوێن

گوندێکە لە باشووری هەڵەبجە، لەبەری شەمێران لە باشووری کوردستان.

سەیران

گەشتوگوزار، پیاسە و گەڕان.

خێرا

گورجوگۆڵ و به‌ده‌ستوبرد، له‌کاروباردا ئازا و لێهاتوو.

ئۆیار

1. ئاویار؛ 2. هه‌ی یار، ئه‌ی یار، سه‌ربه‌ندی گۆرانییه‌کی کوردییه‌.

هەڤرس

هورس، وەرس، هەڤریست، هەڤریسک، عەرعەر، دارێکە وەک سنەوبەر، چەند جۆرە و لە خاکی شێداردا دەڕوێت کە لە گوڵ و لم پێک هاتبێت، هەروەها لە خاکی وشکی بەردەڵان و چەوریشدا کە بەردەوام هەتاو لێی بدات، دەڕوێت؛ هەڤرس بە تۆو و بە قەڵەم دەڕوێت و پاش ساڵێک ڕیشە دادەکوتێ. لە ناوچە ساردەکانی ئاسیا و ئورووپا و ئامریکا و ئامریکای باکووریی زۆرە و لە کوردستانیش لە ناوچە شاخاوییەکان زۆرە؛ جۆرەکانی ئەم دارە، هەمیشە سەرسەوز و بۆنخۆش و ستوونیی و قیتن، گەڵاکانی لە شێوەی دەرزین، بەرەکەی لەپێشدا سەوزە، بەڵام کە پێدەگات لە ترێ دەچێت، لە دۆژ مانگی ڕەشەمە و خاکەلێوەدا گوڵ دەکا، داری هەڤرس لە درووستکردنی تەختەی شوورە و پەرژین و هێڵی قەتاری ڕێئاسندا کەڵکی لێوەردەگرێت، هەڤرسی وا هەیە کە 70 تا 100 پێ هەڵدەچێ، هەڤرسی واش هەیە کە 6 پێ زیاتر هەڵناچێ.

پیتۆڵ

فەیلەسووف

کەژاوە

1. دارێ کە لە بن دیوارەوە وەبن کاریتە دەدرێ؛ 2. دوو سندووقی دارینەی سەرتاکی سەیواندارە کە لە کۆندا لەسەر پشتی هێستر و حوشتر و ئەسپیان دادەبەست و‌ سوواری دەبوون؛ کەژاوە زۆرتر گەورەکان و خانان و ئەو پیر و پەککەوتووانەی کە لە مەکە و مەدینە نەیاندەتوانی ڕێ بکەن، بۆ سوواریی کەڵکیان لێوەردەگرت.