سابەرە

تەختەیەک کە دووداری بە بزمار لەیەک گرێ دەدا، یان رادەگرێ.

چەتوون

1. لاسار و کایەکلێ؛ 2. سەخت و دژوار؛ 3. ناڕاست و تووش.

ئاپۆره

حه‌شیمه‌ت، کۆمای خه‌ڵک پێکه‌وه‌.

ئاهێر

ئایەر، ئاتر، ئار، ئێگر، ئاگر.

کەتانە

1. کەتان، گیایەکە زۆر بەرز دەبێتەوە و پرزەی وەک دەزوو دەبێ؛ 2. پارچەیەکی سپیی ناسک و تەنکە، ژنان دەیکەن بە سەرپۆش؛ 3. گۆرانییەکی فۆلکلۆرە بە زاراوەی فەیلی لە هەوای هومایۆن، کە عەلی مەردان و صالح دیلان و ناسری ڕەزازی و حوسەین وەندی ئەم گۆرانییەیان چڕیوه و لەگەڵ کەتانەی حەسەن زیرەک جیاوازە‌.

ئاراوان

نێوی یەکێ لە نێودارەکانی سەردەمی ساسانی بووە. بڕوانە وشەی ئار.

کاوە

1. ئێش و ئازارێکە بە هۆی کارکردنی زۆرەوە لە لەشدا پەیدا دەبێ؛ 2. نێوی کاوەی کوردی قارەمانی داستانی ئەفسانەیی (کاوە و ئەژدەهاک)ە، کە ئەژدەهاکی کوشت و (فەرەیدو)ی فارسی لە جێگای دانا. بڕوانە ئەژدەهاک.

وێنا

1. وا وێنای دەکەم، وای بۆ دەچم؛ 2. شێوە یان دیمەنی کەسێ کە دێتەوە بەرچاو: نازانم کێیە وێنای ناکەم!

باڵێن

1. پشتیوانەی دیوار و کۆڵەکە؛ 2. دارێکە دەیخەنە پشت دەرگای داخراو.

کەژدیا

خاکی نێوان ناوچۆمان، خاکی نێوان ناورۆباران، کەژدیا یان کەشدیا شوێنێکی کوردنشین بووە و کوردی کەڵوڕی تێدا ژیاوە، کەژدیا واتە: خاکی نێوان دوو چۆم، یان نێوان دوو ڕۆبار یان دوو چەم، کەژدیا بەو خاکەی گوتراوە کە لە زنجیرەچیای (حەمرین)ەوە، واتە سنووری نێوان کورد و عەرەب دەس پێدەکا، هەتا دەگاتە شط العرب (یەکاوی عارەبان) و کەنداوی فارس، هەروەها شارۆچکەی (هیت) و دەوروبەری ڕۆژاوای ڕۆباری فورات تا دەگاتە چیاکانی پشتکۆی لوڕستان هەتا خووزستان!