دلاوەر

خاوەندڵ، گورد، پاڵەوان. ئەم نێوە وشەیەکی هاوبەشی کوردیی و فارسییە و لە هەولێر و رواندز و کۆیە مشەیە.

نێرگز

ناوی گوڵێکە کە لە وەرزی بەهاردا لە زۆربەی ناوچەکانی کوردستان دەڕوێت

ڕاڤۆت

1. لە چاوگی راڤۆتان وەرگیراوە: راتەکا؛ 2. رۆییشتەناو؛ 3. پەلاماری دا.

نازە

1. کورتکراوەی نێوی نازەنین؛ 2. گۆشتی ژێر ناخوون.

ڕەشماڵ

سیاچادر، کۆن، خێوەت.

ئامان

1. قاپ و قاچاخ، ئیربار؛ 2. هاتووه بۆ نێرینه به‌ زاراوه‌ی هه‌ورامی‌‌؛ 3. وشه‌ی په‌نابردن، هانابردن؛ 4. پاڕانه‌وه‌ و ده‌خیل؛ 5. به‌ زاراوه‌ی هه‌ورامی واته‌: هاتن؛ 6. وشه‌ی پێشبه‌ندی وشه‌دووانه‌ی (به‌ئامان و زامان)ه‌، وه‌کوو به‌ ئامان و زامانیش نه‌هات.

فەرزێ

1. لە وشەی فەرز کەوتۆتەوە، ئەو شتانەی کە واجبن ئەنجام بدرێن؛ 2. وادانان. (وای دادەنێم نەیێت و بڕوا)، یان (بە فەرزێ واش بێ)، (گیرام وەڵامیشی نەدامەوە)؛ 3. سەربەندی گۆرانییەکی کوردییە.

شالیار

1. شاریار، گەورەی شار، دەسەڵاتداری شار؛ 2. شایار، هاودەستی شا، ئاواڵ و دۆستی پاشا؛ 3. نێوی شاعیری گەورەی کوردی زەڕدەشتیی (پیر شالیار) ە، کە لە هەورامان ژیاوە لە کاتێکدا کە عەرەبەکان هێرشیان هێناوەتە سەر کوردستان.

دریاز

دوای لە ناوچوون یان وێرانبوونی شاری (چێری)، لەلای باشووری رۆژاوای ئەو شارە، شارێک ساز کراوە بە نێوی (ئادریاس)، کە ئێستاش پاشماوەی ئەو شارە گوندێکە بە نێوی (دریاز). لە گوندی دریاز شتی کۆن و ئەنتیکە زۆر دیتراوەتەوە. گوندی دریاز نزیک گوندی (باییندەرێ) یە کە بە هەڵە بە فارسی پایین دەڕڕە دەنووسرێ کە لە راستیدا (بات ئیدەرا) یە واتە: (ئیدەرە) ی مەزن. ئیدەر بەر لە هاتنی زەڕدەشت و ناسینی ئەهوورا مەزدا، خودای ئاریایی یەکان بووە و وشەی (کاس) هەمان وشەی (کۆتی)، وشەی ریشەی کوردە کە دوای ئاڵوگۆڕ بووەتە کورد. واوێدەچێ وشەی ئیدرقاش یان ئیدرکاش بەمانای خودای کورد یان جێگای خودای کورد بێ. بڕوانە بۆ چێری.

چازان

1. حەکیم، پزیشک؛ 2. زانا؛ 3. چاکزان، باش لەشتزان؛ 4. ئازارناس، ئەو کەسەی کە سەری لە نەخۆشی و ئێشوئازار دەردەچێ.