ئازبانیک

نێوی تیره‌یه‌کی کۆنی کورده‌ که‌ له‌ قه‌فقازه‌وه‌ هاتوون و وه‌کوو (کاردۆخییه‌کان) به‌ یه‌کێ له‌ باپیره‌کانی کورد دێنه‌ ئه‌ژمار!

ڕێوان

1. ئاگاداری رێگە، پاسەوانی رێگا؛ 2. رێگەناس.

بێوەر

1. بێ بەر؛ 2. رەنج بەخەسار؛ 3. بێ بەش.

واردە

1. وشەیەکی هەورامییە واتا: خۆراک، خواردەمەنی؛ 2. خوراو، خوریاگ.

ئەرکان

1. پایەکان، کۆڵەکەکان؛ 2. رەخت و ئەسپابی شەڕ؛ 3. ئەرکانی چوارینە: با و خاک و ئاو و ئاگر.

بڵێسە

بڵێزە، بڵێسەی ئاگر، کڵپەی ئاگر، زووانەی ئاگر.

مەستانە

ژنی چاومەست و جوان و دڵگیر.

کەژدیا

خاکی نێوان ناوچۆمان، خاکی نێوان ناورۆباران، کەژدیا یان کەشدیا شوێنێکی کوردنشین بووە و کوردی کەڵوڕی تێدا ژیاوە، کەژدیا واتە: خاکی نێوان دوو چۆم، یان نێوان دوو ڕۆبار یان دوو چەم، کەژدیا بەو خاکەی گوتراوە کە لە زنجیرەچیای (حەمرین)ەوە، واتە سنووری نێوان کورد و عەرەب دەس پێدەکا، هەتا دەگاتە شط العرب (یەکاوی عارەبان) و کەنداوی فارس، هەروەها شارۆچکەی (هیت) و دەوروبەری ڕۆژاوای ڕۆباری فورات تا دەگاتە چیاکانی پشتکۆی لوڕستان هەتا خووزستان!

دڵکێش

جوان و دڵڕفێن.

شنروێ

چیایەکی بەرزە کەوتۆتە لای خۆرهەڵاتی هەڵەبجە، لە سەر ترۆپکی ئەم چیایە دوو کانیی خۆشی هەیە کە نێویان (قەمان و وەزگێڵ)ە.