ئاردەشیر

نێوی کوڕی پاپەکی کوڕی ساسانی دامەزرێنەری زنجیرە فەرمانڕەوایی ساسانییه کە لە دوو تیرەی شوانکارە و بازرنگی (بەرزنجی) پێکهاتووە.

باشناو

1. نێوچاک، کردارباش؛ 2. هۆزێکە لە کورد کە لە ناوچەی نێوان مووسڵ و دەشتەبێڵ و سەڵماس دەژین. ئەم نێوە لە مێژووی کۆنی کوردستاندا هاتووە، دوور نییە، مەبەست لە خۆشناو و خۆشناوەتی بێ!

ئه‌رخه‌وان

دارێکه‌ گوڵێکی سووری ئاماڵوه‌نه‌وش ده‌کا، دارئه‌رخه‌وان پاش گوڵ گه‌ڵا ده‌رده‌کا.

ساوەرز

نێوی چیایەکە لە باکووری کوردستان لە ناوچەی حەکاری کە 3189 میتر بەرزە.

نیازی

پێداویستی.

ئه‌ختان

هه‌ل، ده‌رفه‌ت، فرجه.

جەنگاوەر

چەکداری بەشدار لەشەڕ، شەڕکەر.

هەرشەم

گوندێکە لە ناوچەی بالیسان لە باشووری کوردستان.

سەرکەش

1. سەرکێش، سەرەڕۆ؛ 2. یاخی و ملنەدەر؛ 3. زۆردار و بەکار؛ 4. ملنەدەر و گوێنەدەر؛ 5. کێوێکە لە ناچەی گێڵان غەرب لە کوردستان.

پاوێرە

نێوی کوردیی گوندێک بووە لە باکووری کوردستان کە دەوڵەتی تورک گۆڕیویە و نێوی تورکیی لە جێی داناوە.