ئاتۆسا

1. نێوی كچی ئا‌رده‌شێری دووهه‌می ساسانی بووه‌؛ 2. نێوی یه‌كێ له‌ كچه‌شازاده‌كانی كوردی مانایی بووه‌ له‌ ساڵی 714 ی به‌ر له‌ زایین.

چەمیلە

ترۆزی، چه‌مه‌ره‌خه‌یار، کالیار.

سەگرمە

سەرەتای بەرەی شەڕ، ئەو شوێنەی کە سەنگەر دەگیردرێ؛ 2. نێوی شاخێکە لە ناوچەی کۆیە لە کوردستانی باشوور؛ 3. چیایی سەخت و چڕوپڕ.

کاراک

کاراکا، کان، زەوینێ کە شتی بەنرخی تێدا هەیە و هەڵیدەکۆڵن بۆ کەڵک لێوەرگرتن.

بێشە

مێشە، دەحل، دەسنێژ، لێڕی، بێشەچنار.

سەمسیر

خڵتی ترێ، تڵفی هەنگوور.

جێوار

وشەیێکی کۆنی کەڵوڕیی یە بە واتای سەقامگرتوو، نیشتەجێ، وەکوو: نیشتەجێی کەرکووکین.

قومری

یاکەریم، باڵندەیەکی کێوییە لە تیرەی کۆترەباریکە، تۆزێک لە کۆتر بچووکترە، رەنگی لە خاک و خۆڵەمێش دەچێ و راو دەکرێ، گۆشتی دەخورێ و سەر باڵی شینە و نیوەبازنەیەکی رەش کەوتۆتە پشت ملی؛ داشکەلەم، جۆرێ کەلەمی بێگەڵایە.

حاسێ

نێوێکی ژنانه‌یه‌، له‌وانه‌یه‌ له‌ نێوی حه‌سیبه‌ وه‌رگیرابێ.

ئیلان

ئیلان پاشگر بۆ بچووککردنەوە، وەکوو: بابیلان، گردیلان.