بازپەڕێن

بازەوان، ئەو کەسەی لە راوەبازدا باز بەرەو نەچیر هەڵدەفڕێنێ. 2. لە کۆندا بازیان هەڵداوە و فڕیوە، لە سەر هەر کەسێک نیشتبێتەوە ئەو کەسە بۆتە براوەی بەخت و لە چیرۆکی سەردەمانی کۆندا، دەڵێن: ‌کراوە بە پاشا.

ئادان

زه‌وینی به‌ پیت و به‌ره‌که‌ت.

گوڵبەهار

1. گوڵێکی سەوزی پڕ پەڵکە؛ 2. چیچەکی دەشت کە لە کاتی بەهاردا دەڕوێ.

دڵزار

1. دڵبەئێش، دڵبەسۆ؛ 2. نازنێوی شاعیری کورد ئەحمەد مستەفا عەوێزییە کە خەڵکی هەولێرە و لەوێ دەژی.

سۆزان

1. سووتان؛ 2. کەل یان گەردەنەیە لە ناوچەی سنە؛ 3. کۆی سۆز، واتە بەڵێن.

ئێزدینشێر

نێوی یەکێ لە دەسەڵاتدارەکانی میرنشینی (بۆتان) بووە لە کوردستانی تورکان کە لە گۆرانیی کوردیدا بە (بەگی بۆتان) نێوی هاتووە.

مەردۆخ

1. نەخۆشی بەرەو مردن؛ 2. خودای کەونارای بابل؛ 3. سەرنێوی بەرەیەکە لە کوردستان کە زۆر زانای بەنێوبانگیان تێدا هەڵکەوتووە.

کاویان

1. کاوەییان، درووستکراوی کاوە، هی کاوە، شتێک که کاوە درووستی کردبێ؛ 2. گریان بە دەنگی نزم؛ 3. سووزانەوەی پێست؛ 4. نێوی ئەو ئاڵایەیە کە کاوەی ئاسنگەر بۆ شەڕ دژی ئەژدەهاک هەڵیدا. لە چیرۆکی کاوەی ئاسنگەر و ئەژدەهاکدا دەڵێن: ئەو پێشبەنە چەرمەی کە بۆ ئاسنگەریی لە بەرۆکی خۆی دەبەست، کرد بە ئاڵا و خەڵکی کۆوە کرد و ئەژدەهاکی کوردی که هاوڕەگەزی خۆی بوو، لەناو برد و فەرەیدوونی فارسی لە جێگەی دانا، خەڵکیش دوای ئەو کارەساتە ئاڵاکەی کاوەیان لە زێڕ و زیو گرت و نێویان نا: (ئاڵای کاویان)، یان ئاڵای کاوەییان کە لە ئەدەبیاتی کۆنی فارسیدا دەگوترێ (درَفش کاویان).

کرماجان

1. کرمانجان، کرمانجسان، نشینگای وەرزێران و جووتیاران؛ 2. شوێنی ڕایەت و مسکێنی بەردەستی ئاغا؛ 3. گوندێکە لەلای کەنگاوەر سەر بە ئوستانی کرماشان؛ 4. لە سەردەمی ساسانییەکاندا بە ڕایەت و جووتیارانی بەردەستی بارەگای ساسانییەکانیان گوتووە: کرماج، یان کرمانج، وشەی کرمانجیش‌ نێوی کۆنی کوردەکانە، ئەوڕۆکەش لە باشوور و لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان، بە گوندیی و دەشتەکی دەڵێن: کرمانج، بۆیە خەڵکی ناو شاری کرماشان بە لادێیی یەکانی دەوروبەری کرماشان دەڵێن: کوردەگە و کرمانج! لەوە دەچێ ئەم (کرماجان)ە هەر نێوی کۆنی کرماشان بێ کە لە مێژووی ئێراند بە بە هەڵە بە (کرمانشاه و کرمانشاهان) ناو دەبرێ و دێهخوداش لە قامووسەکەیدا بە ناشارەزایی باسی کردووە. لە ڕاستیدا دەبێ بگوترێ: کرماشان، نەک کرمانشاه، کرمانشاه وشەیێکی هەڵەیە. بڕوانە بۆ کارمات.

ئەڵوەن

1. ئەڵوەند، چالاک، بەدەستوبرد؛ 2. هەم نێوی کێوێکە هەم نێوی رۆبارێکە لە کوردستانی ژێر دەسەڵاتی ئێراق لە خانەقین. بڕوانە ئەروەند.