پیرکان

نێوی کانیی و کێوێکە لە ناوچەی عەفرین لە رۆژاوای کوردستان

پەچە

1. پێچە، پەچە، دەسماڵ یان تەنراوێکی رەشە کە ژنان لە کوردەواریدا بەتایبەت لە لادێ بۆ شەرمە یان شەرمکردن لە پیاو دەم و لووتی پێ دادەپۆشن. شەرمە کولتووری عەرەبە کە بە هۆی ئایینی ئیسلامەوە هاتۆتە ناو کۆمەڵگای کوردەواری. کـــــۆڵان بــەکـــــۆڵان جــــادە بـه ‌جــــــادە نەشمیلەی چاوجووان (پەچە)کەت لادە (عەلی مەردان) 2. پەچە، مۆڵگە، هەوێز، بێرە، رانەبێرە، بەو شوێنە دەگوترێ کە پەز و بزن (وردەماڵات)ی لێ دەخەوێنن بۆ شیردۆشین و وچاندەرکردنی شووان لە کاتی نیوەڕۆدا و کچان و ژنان دێن بۆ دۆشینیان. وەکوو: لەناو ران هاتەو شیر بە شانەوە لچی ها بە تۆز (پەچە)ی رانەوە (گەلێریی ناوچەی سنە)

چاکبین

باشبین، ئینسانی باش و خێرخواز.

سالار

سەردار، سەرۆک و گەورەی هۆز.

زەنوورا

1. زەنوورە، زەنیرا، نێوێکی زازاکییە واتە: بنەهێشووی خورما؛ 2. نێوی گوندێکە لەبانلەیلاخ لە رۆژهەڵاتی کوردستان.

ئاوزه‌ڕ

ئاوی زێڕ.

شاباز

بازی سپی و گەورە، بازێکی راوکەرە کە دندووک و چنگوڕکی ببڕ و بەکارن.

زریسک

زریشک، داریکی کەم بالایە کە بەرێکی رەش و ترش دەگرێ.

ناوتۆ

دوو تۆی شتێک، وەکوو: ناوتۆی لێف یان ناوتۆی کۆپەڕ. بۆ نموونە: کاغەزەکە لە ناوتۆی کۆپەڕەکەدایە، تەزبێحەکە لەناوتۆی لێفەکەدا بوو!

نارست

نارستی، گوندێکە لە خوار ملەی زمزیران لە ناوچەی سەردەشت لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان.