بەرشا

نێوی کوردیی کێوێک بووە لە باکووری کوردستان کە دەوڵەتی تورک گۆڕیویە و نێوی تورکیی لە جێی داناوە.

سیالە

نێوی شارۆچکەیەکی کوردنشین بوو لە ناوچەی نەعمانییە کە بە دەستی حکوومەتی بەعس، کوردەکانی ئاوارە کران و عەرەبیان هێنا جێگەیان و بوو بە شارێکی عەرەبنشین.

پڵپڵە

ئاوێزەی گوارە، جۆرێک خشڵە.

شوێشە

1. جێگای هەڵخستنی ترێ و شوێنی بەخێوکردنی رەز؛ 2. نێوی گوندێکە کەوتۆتە ئەو دیوی چیای ئارێز، لەسەر رێگای سنە بۆ مەریوان.

پیرسان

1. پیر لە زمانی کوردیدا چەندین مانای هەیە: الف. پیری بەساڵاچوو؛ ب. گۆڕ، گڵکۆ؛ ت. پێشوازییکردن، بە پیرییەوەچوون؛ پیرسان لێرەدا واتە: سوڵتانی پیران، سوڵتانی چاکان؛ 2. نێوی گڵکۆی یەکێک لە پیرانی تەریقەتی سۆفیگەرییە لە ناوچەی جزیر لە کوردستان.

ڕادە

1. دێرانە، بارست؛ 2. چلۆنەتی.

خەنیلە

1. جۆریک خواردنی چێشتی ساوار؛ 2. هێور و رووخۆش.

کانیاتا

نێوی گوندێکە لە بادینان لە باشووری کوردستان.

خشپە

ده‌نگی گیا و گه‌ڵای وشکی دار.

کاژان

1. کاوژان، کێوی سەرانسەر بەرد؛ 2. دار سنەوبەر؛ 3. توێکڵی دار.