یاقووت
بەردێکی سووری گران و بەنرخە کە بۆ نگینی ئەنگوستیلە و نێوان لیرە و شۆڕاوکەی گوارە و هیدیکە بەکار دەبرێ.
ئاسکهڵه
مهبهست له ئاسکی بچووک و خنچیلانهیه. بڕوانه ئاسکۆڵ.
رادۆسا
نێوی گوندێکی کۆن بووە، لە ناوچەی وان، لە کوردستان، بەڵام لە سەردەمی عوسمانییەکاندا نێوەکەیان گۆڕیوە بۆ تورکی.
نێرگز
ناوی گوڵێکە کە لە وەرزی بەهاردا لە زۆربەی ناوچەکانی کوردستان دەڕوێت
کارۆخ
شاخێکی سەختە لە وێنەی دیوارێکی گەورە کە کەوتۆتە پشت گوندی بۆتێ لە کوردستانی باشوور و ئەو نێوە هەر نێوی کاردۆخە.
چالاک
1. بەکار؛ 2. هەڵسووڕاو؛ 3. لەشسووک؛ 4. ئازا و بەدسەتوبرد.
تەنکە
1. تەنک، ناسک، زراڤ؛ 2. مووی نەپڕ، مووی تەنک؛ 3. سەربەندی گۆرانییەکی گەلێریە.
ئەڵوەن
1. ئەڵوەند، چالاک، بەدەستوبرد؛ 2. هەم نێوی کێوێکە هەم نێوی رۆبارێکە لە باشووری کوردستان لە خانەقین. بڕوانە ئەروەند.
ئالال
ئاڵئاڵ، به زاراوهی کرمانجیی باکوور: سوورهگوڵ.
ڕاویار
1. رێبوار؛ 2. راوکەر.