زێوەران

نێوی هۆزێکی کورد بووە له ناوچەی کەرکووک، کە بە دەستی دەوڵەتی عوسمانی هەڵداژراونەتە ناوچەی هایمانی لای ئآنکارا، بەڵام دواتر بەهۆی شەڕ دژی ئەرمەنی و مەسیحی، ئەم هۆزە و زۆر هۆزی دیکەی کورد بە دەستی عوسمانییەکان هەڵدژراون بۆ بولغارستان و بۆسنی و شوێنانی دیکە و لەوێ ماونەتەوە و زمانی خۆیانیان لەبیر کردووە و لەناو تورک و گەلانی دیکەدا تواونەتەوە.

بووکێ

بووک، وەوی، وەوڵە.

مانداک

نێوی یەکێ لە پاشاکانی ماد بووە کە یۆنانییەکان پێیدەڵێن: مانداکس.

بەرکاو

داوێنی شاخ، بناری چیا.

هەرکی

1. داییم لە جووڵە و بزووتن؛ 2. گەڕۆک و گەرمیان و کوێستانکەر؛ 3. هۆزێکی گەورەن لە کوردستان.

دیلان

1. هه‌ڵپه‌ڕکێ، گۆڤه‌ند؛ 2. شایی و سه‌یران؛ 3. نازنێوی شاعیر و ده‌نگخۆشی کورد (مامۆستا ساڵه‌ح دیلان)ه‌.

شۆلە

1. راخوشینی ئەستێرە؛ 2. تیشکی ئاگر.

شاڵاو

حاشاوڵ، هێرش، پەلامار، لووزەو.

بێرات

شوێنی ئاژەڵداری، شاخێکە لەڵای چیای کارۆخ، لە کوردستانی باشوور.

بەیسە

بە زاراوەی هەورامی واتە سەهۆڵ، شەختە، رچە.